Філіпіны: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
др →Гл. таксама: выдаленне шаблона:FA, replaced: {{Link FA| → {{subst:Void| using AWB |
др →Гл. таксама: выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| (2) using AWB |
||
Радок 76: | Радок 76: | ||
{{Геастратэгічныя пункты сусветнага акіяна}} |
{{Геастратэгічныя пункты сусветнага акіяна}} |
||
⚫ | |||
{{Link GA|es}} |
|||
{{Link GA|en}} |
|||
{{Ціхі акіян}} |
{{Ціхі акіян}} |
||
⚫ |
Версія ад 15:42, 14 сакавіка 2015
| |||||
Дэвіз: «Maka-Diyos, Makatao, Makakalikasan, at Makabansa» «За Бога, народ, прыроду і краіну» | |||||
Гімн: «Lupang Hinirang» «Абраная Краіна» | |||||
Дата незалежнасці | 12 чэрвеня 1898 года (ад Іспаніі) | ||||
Афіцыйныя мовы | Filipino[d][1][2] і англійская[3] | ||||
Сталіца | Маніла | ||||
Найбуйнейшыя гарады | Маніла (у складзе канурбацыі Метра-Маніла), Кесон-Сіці | ||||
Форма кіравання | Унітарным прэзідэнцкая канстытуцыйная рэспубліка | ||||
Прэзідэнт Віцэ-прэзідэнт |
Бенігна Акіна Джэджамар Бінэй | ||||
Плошча • Усяго • % воднай паверхні |
70-я ў свеце 299 764 км² 0,6 | ||||
Насельніцтва • Ацэнка (2012) • Шчыльнасць |
103 775 002[4] чал. (12-я) 306 чал./км² | ||||
ІРЧП (2011) | ▲ 0,644[5] (сярэдні) (112-ы) | ||||
Валюта | 1 філіпінскае песа = 100 сентава (сентыма) (PHP )
| ||||
Інтэрнэт-дамен | .ph | ||||
Код ISO (Alpha-2) | PH | ||||
Код ISO (Alpha-3) | PHL | ||||
Код МАК | PHI | ||||
Тэлефонны код | +63 | ||||
Часавыя паясы | +8 |
Філіпіны — астраўная краіна ў Паўднёва-Усходняй Азіі, у Ціхім акіяне паміж Інданезіяй і Тайванем.
Гісторыя
Філіпіны насялялі плямёны аўстралоіднай расы, у II-м тысячагоддзі да н.э. іх адцяснілі ў горныя раёны паўднёвамангалоідныя народы. У 1521 г. Філіпіны наведала іспанская экспедыцыя Ф.Магелана, які загінуў у сутычцы з жыхарамі вострава Мактан. У 1565 г. з прыбыцця флоту М.Л.Легаспі пачалося іспанскае заваяванне Філіпін. Да канца XVI ст. іспанцы падпарадкавалі большую частку краіны, акрамя ісламізаванага ў XIV — XV стст. насельніцтва, якое захавала напоўдні незалежнасць да XIX ст. У хуткім часе большасць філіпінцаў хрысціянізавана. На Філіпінах усталявалася сістэма кіравання на ўзор іспанскіх калоній у Амерыцы. З XVII ст. іспанцы ізалявалі краіну ад знешняга свету. Выхад з ізаляцыі ў пачатку XIX ст. спрыяў уздыму гаспадаркі Філіпін і мясцоваму культурна-асветніцкаму руху (галоўны яго прадстаўнік Х.Рысаль). У 1892 г. заснавана тайная патрыятычная арганізацыя Каціпунан (кіраўнік А.Баніфасіо), якая ўзначаліла нацыянальнае паўстанне 1896—1897 гг. У час іспана-амерыканскай вайны 1898 г. на Філіпіны высадзіліся войскіЗША, 12 чэрвеня 1898 г. абвешчана незалежная Філіпінская Рэспубліка на чале з Э.Агінальда. У выніку амерыкана-філіпінскай вайны 1899—1901 гг. Філіпіны сталі калоніяй ЗША. У 1916 г. утвораны Заканадаўчы сход Філіпін, а паводле закона і Канстытуцыі 1934 г. у 1935 г. утвраны аўтаномны ўрад на чале з прэзідэнтам М.Л.Кесанам. У 1941—1942 гг. Філіпіны акупіравалі японскія войскі. У 1942—1944 гг. на востраве Лусон узброеную барацьбу супраць акупацыйных войскаў вяла партызанская армія Хукбалахап. У канцы 1944 — пачатку 1945 гг. тут адбыліся жорсткія баі паміж амерыканскімі і японскімі войскамі. 4 ліпеня 1946 г. абвешчана незалежнасць Філіпін. У 1965 г. прэзідэнтам краіны абраны Ф.Маркас, які ў 1972 г. увёў надзвычайнае становішча (да 1981 г.) і замацаваў свае вялікія паўнамоцтвы. Дыктатура прэзідэнта і карупцыя сярод яго паплечнікаў прывялі да народных выступленняў у лютым 1986 г., рэжым Маркаса быў скінуты. Урад прэзідэнта К.Акіна правёў дэмакратызацыю палітычнага жыцця. Але ён і ўрад прэзідэнта М.Рамаса (1992—1998) не здолелі рэфармаваць эканоміку Філіпін. Нягледзячы на мірнае пагадненне 1996 г. з мусульманскімі арганізацыямі, радыкальныя ісламісцкія групоўкі на поўдні Філіпін працягваюць узброеную барацьбу супраць урада.
Гл. таксама
Зноскі
- ↑ а б 7 // Constitution of the Philippines — 1987.
- ↑ а б http://ncca.gov.ph/subcommissions/subcommission-on-cultural-disseminationscd/language-and-translation/development-of-filipino-the-national-language-of-the-philippines/
- ↑ а б 7 // Constitution of the Philippines — 1987.
- ↑ East & Southeast Asia: Philippines
- ↑ Human Development Report 2011 . United Nations Development Programme (2011). Архівавана з першакрыніцы 19 студзеня 2013. Праверана August 21, 2012.
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia