Спіс лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі па фізіцы

Рэверс медаля, які ўручаецца лаўрэатам Нобелеўскай прэміі па фізіцы і хіміі

Но́белеўская прэ́мія па фі́зіцы (шведск.: Nobelpriset i fysik) — прэстыжная ўзнагарода, якая штогод ўручаецца Нобелеўскім фондам за навуковыя дасягненні ў вобласці фізікі. Адна з пяці Нобелеўскіх прэмій.

Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]

Нобелеўская прэмія па фізіцы была заснавана Альфрэдам Нобелем у яго завяшчанні, напісаным 27 лістапада 1895 года ў Парыжы, дзе яна згадваецца самай першай:

Указаныя даходы трэба падзяліць на пяць роўных частак, якія павінны размяркоўвацца наступным чынам: першая частка таму, хто зробіць найбольш важнае адкрыццё ці вынаходства ў вобласці фізікі.^[1]

Арыгінальны тэкст (шведск.)

Räntan delas i fem lika delar som tillfalla: en del den som inom fysikens område har gjort den vigtigaste upptäckt eller uppfinning^[2]

Нобелеўская прэмія па фізіцы прысуджаецца штогод з 1901 года і толькі шэсць разоў гэтага не адбывалася: у 1916, 1931, 1934, 1940, 1941 і 1942 гадах.^[3] Першым лаўрэатам у 1901 годзе стаў Вільгельм Рэнтген. З тых часоў 203 чалавекі атрымаў 204 прэміі.^[3]

Адбор кандыдатаў[правіць | правіць зыходнік]

Паводле статута Нобелеўскага фонду, высоўваць кандыдатаў на прэмію па фізіцы могуць наступныя асобы^[4]:

члены Шведскай каралеўскай акадэміі навук;
члены Нобелеўскага камітэта па фізіцы;
лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па фізіцы;
Прафесары фізічных навук універсітэтаў і тэхнічных ВНУ Швецыі, Даніі, Фінляндыі, Ісландыі, Нарвегіі, а таксама стакгольмскага Каралінскага інстытута;
загадчыкі адпаведных кафедр, сама меней, у шасці ўніверсітэтах ці ўніверсітэцкіх каледжах, абраных Акадэміяй навук у відах належнага размеркавання паводле краін;
іншыя вучоныя, ад якіх Акадэмія палічыць патрэбным прыняць прапановы.

Выбар асоб, згаданых у пунктах 5 і 6 для вылучэння кандыдатаў, павінен быць зроблены да канца верасня кожнага года, папярэдняга году ўзнагароджання.

Адбор кандыдатаў ажыццяўляе Нобелеўскі камітэт па фізіцы. З іх ліку Шведская каралеўская акадэмія навук выбірае лаўрэатаў.^[4] Адначасова могуць быць узнагароджаны адна ці дзве працы, але пры гэтым агульная колькасць узнагароджаных не павінна перавышаць трох.^[5]

Узнагароджанне[правіць | правіць зыходнік]

Лаўрэаты прэміі па фізіцы звычайна аб’яўляюцца ў пачатку кастрычніка адразу пасля лаўрэатаў прэміі па медыцыне і фізіялогіі. Цырымонія ўручэння прэміі праходзіць 10 снежня ў Стакгольме, у дзень смерці Альфрэда Нобеля. Як і лаўрэатам іншых нобелеўскіх прэмій, лаўрэатам прэміі па фізіцы ўручаюцца дыплом і медаль, а таксама грашовая ўзнагарода.^[6] Медаль для лаўрэатаў у вобласці фізікі і хіміі адрозніваецца рэверсам, — на ім сярод аблокаў намалявана жанчына, якая ўвасабляе геній навукі, яна зрывае вэлюм з жаночай фігуры з рогам дастатку ў руках, што ўвасабляе прыроду.^[7]

Спіс лаўрэатаў[правіць | правіць зыходнік]

1900-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1901	Вільгельм Конрад Рэнтген	У знак прызнання выключных паслуг, якія ён аказаў навуцы адкрыццём выдатных прамянёў, названых пасля ў яго гонар Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of the extraordinary services he has rendered by the discovery of the remarkable rays subsequently named after him	^[8]
1902	Хендрык Антон Лорэнц	У знак прызнання выключных паслуг, якія яны аказалі навуцы сваімі даследаваннямі ўплыву магнетызму на з’явы выпраменьвання (Гл. эфект Зеемана) Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of the extraordinary service they rendered by their researches into the influence of magnetism upon radiation phenomena	^[9]
1902	Пітэр Зееман		^[9]
1903	Антуан Анры Бекерэль (1/2 прэміі)	У знак прызнання выключных паслуг, якія ён аказаў навуцы сваім адкрыццём самаадвольнай радыеактыўнасці Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of the extraordinary services he has rendered by his discovery of spontaneous radioactivity	^[10]
	П’ер Кюры (1/4 прэміі)	У знак прызнання выключных паслуг, якія яны аказалі навуцы сумеснымі даследаваннямі з’яў радыяцыі, адкрытай прафесарам Анры Бекерэлем Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of the extraordinary services they have rendered by their joint researches on the radiation phenomena discovered by Professor Henri Becquerel
	Марыя Кюры (1/4 прэміі)
1904	Джон Уільям Стрэт (лорд Рэлей)	За даследаванні шчыльнасцей найбольш распаўсюджаных газаў і за адкрыццё аргону падчас гэтых даследаванняў Арыгінальны тэкст (англ.) for his investigations of the densities of the most important gases and for his discovery of argon in connection with these studies	^[11]
1905	Філіп Эдуард Антон фон Ленард	За даследчыя працы па катодных прамянях Арыгінальны тэкст (англ.) for his work on cathode rays	^[12]
1906	Джозеф Джон Томсан	У знак прызнання яго тэарэтычных і эксперыментальных даследаванняў, прысвечаных праводнасці электрычнасці газамі Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of his theoretical and experimental investigations on the conduction of electricity by gases	^[13]
1907	Альберт Абрахам Майкельсан	За стварэнне дакладных аптычных інструментаў і спектраскапічныя і метралагічныя даследаванні, выкананыя з іх дапамогай (Гл. вопыт Майкельсана) Арыгінальны тэкст (англ.) for his optical precision instruments and the spectroscopic and metrological investigations carried out with their aid	^[14]
1908	Габрыэль Ліпман	За стварэнне метаду фатаграфічнай перадачы колераў на аснове з’явы інтэрферэнцыі Арыгінальны тэкст (англ.) for his method of reproducing colours photographically based on the phenomenon of interference	^[15]
1909	Гульельма Марконі	У знак прызнання іх унёску ў развіццё бесправадной тэлеграфіі Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of their contributions to the development of wireless telegraphy	^[16]
1909	Карл Фердынанд Браўн		^[16]

1910-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1910	Ян Дыдэрык Ван-дэр-Ваальс	За працу, прысвечаную ўраўненню стану газаў і вадкасцей Арыгінальны тэкст (англ.) for his work on the equation of state for gases and liquids	^[17]
1911	Вільгельм Він	За адкрыцці, якія тычацца законаў, што кіруюць цеплавым выпраменьваннем (Гл. Закон зрушэння Віна) Арыгінальны тэкст (англ.) for his discoveries regarding the laws governing the radiation of heat	^[18]
1912	Нільс Густаў Дален	За вынаходства аўтаматычных рэгулятараў, якія выкарыстоўваюцца ў спалучэнні з газавымі акумулятарамі для крыніц святла на маяках і буях Арыгінальны тэкст (англ.) for his invention of automatic valves designed to be used in combination with gas accumulators in lighthouses and buoys	^[19]
1913	Хейке Камерлінг-Онес	За даследаванні ўласцівасцей рэчыва пры нізкіх тэмпературах, што прывяло, сярод іншага, да атрымання вадкага гелію Арыгінальны тэкст (англ.) for his investigations on the properties of matter at low temperatures which led, inter alia, to the production of liquid helium	^[20]
1914	Макс фон Лаўэ (прысуджана ў 1915 г.)	За адкрыццё дыфракцыі рэнтгенаўскіх прамянёў на крышталях Арыгінальны тэкст (англ.) For his discovery of the diffraction of X-rays by crystals	^[21]
1915	Уільям Генры Брэг	За заслугі ў даследаванні структуры крышталёў з дапамогай рэнтгенаўскіх прамянёў Арыгінальны тэкст (англ.) For their services in the analysis of crystal structure by means of X-rays	^[22]
1915	Уільям Лорэнс Брэг		^[22]
1916	Прэмія не прысуджалася	Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі	^[23]
1917	Чарлз Гловер Баркла	За адкрыццё характарыстычнага рэнтгенаўскага выпраменьвання элементаў Арыгінальны тэкст (англ.) For his discovery of the characteristic Rontgen radiation of the elements, another important step in the development of X-ray spectroscopy	^[24]
1918	Макс Карл Эрнст Людвіг Планк	У знак прызнання паслуг, якія ён аказаў развіццю фізікі сваім адкрыццём квантаў энергіі Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of the services he rendered to the advancement of Physics by his discovery of energy quanta	^[25]
1919	Іаганес Штарк	За адкрыццё эфекту Доплера у каналавых прамянях і расшчаплення спектральных ліній у электрычным полі (Гл. эфект Штарка) Арыгінальны тэкст (англ.) for his discovery of the Doppler effect in canal rays and the splitting of spectral lines in electric fields	^[26]

1920-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1920	Шарль Эдуар Гіём	У знак прызнання паслуг, якія ён аказаў дакладным вымярэнням у фізіцы сваім адкрыццём анамалій у сплавах нікелю і сталі Арыгінальны тэкст (англ.) in recognition of the service he has rendered to precision measurements in physics by his discovery of anomalies in nickel-steel alloys	^[27]
1921	Альберт Эйнштэйн	За заслугі перад тэарэтычнай фізікай і асабліва за адкрыццё закона фотаэлектрычнага эфекту Арыгінальны тэкст (англ.) for his services to Theoretical Physics, and especially for his discovery of the law of the photoelectric effect	^[28]
1922	Нільс Бор	За заслугі ў даследаванні будовы атамаў і іх выпраменьвання Арыгінальны тэкст (англ.) for his services in the investigation of the structure of atoms and of the radiation emanating from them	^[29]
1923	Роберт Эндрус Мілікен	За працы па вызначэнню элементарнага электрычнага зараду і па фотаэлектрычнаму эфекту Арыгінальны тэкст (англ.) for his work on the elementary charge of electricity and on the photoelectric effect	^[30]
1924	Манэ Сігбан	За адкрыцці і даследаванні ў вобласці рэнтгенаўскай спектраскапіі Арыгінальны тэкст (англ.) for his discoveries and research in the field of X-ray spectroscopy	^[31]
1925	Джэймс Франк	За адкрыццё законаў сутыкнення электрона з атамам Арыгінальны тэкст (англ.) for their discovery of the laws governing the impact of an electron upon an atom	^[32]
1925	Густаў Людвіг Герц (прысуджана ў 1926 г.)		^[32]
1926	Жан Батыст Перэн	За даследаванні дыскрэтнай структуры матэрыі і асабліва за адкрыццё седыментацыйнай раўнавагі Арыгінальны тэкст (англ.) for his work on the discontinuous structure of matter, and especially for his discovery of sedimentation equilibrium	^[33]
1927	Артур Холі Комптан	За адкрыццё эфекту, названага яго імем Арыгінальны тэкст (англ.) for his discovery of the effect named after him	^[34]
1927	Чарлз Томсан Рыз Вільсан	За метад візуальнага выяўлення траекторый электрычна зараджаных часціц з дапамогай кандэнсацыі пары Арыгінальны тэкст (англ.) for his method of making the paths of electrically charged particles visible by condensation of vapour	^[34]
1928	Оўэн Уіланс Рычардсан (прысуджана ў 1929 г.)	За працы, прысвечаныя тэрміённым з’явам, і асабліва за адкрыццё закона, які носіць яго імя Арыгінальны тэкст (англ.) for his work on the thermionic phenomenon and especially for the discovery of the law named after him	^[35]
1929	Луі дэ Бройль	За адкрыццё хвалевай прыроды электронаў (Гл. Карпускулярна-хвалевы дуалізм) Арыгінальны тэкст (англ.) for his discovery of the wave nature of electrons	^[36]

1930-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1930	Чандрасекхара Венката Раман	За працы па рассейванні святла і за адкрыццё эфекту, названага ў яго гонар Арыгінальны тэкст (англ.) for his work on the scattering of light and for the discovery of the effect named after him	^[37]
1931	Прэмія не прысуджалася	Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі	^[38]
1932	Вернер Карл Гейзенберг	За стварэнне квантавай механікі, прымяненне якой прывяло, акрамя іншага, да адкрыцця алатрапічных форм вадароду Арыгінальны тэкст (англ.) for the creation of quantum mechanics, the application of which has, inter alia, led to the discovery of the allotropic forms of hydrogen	^[39]
1933	Эрвін Шродзінгер	За адкрыццё новых прадуктыўных форм атамнай тэорыі Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of new productive forms of atomic theory	^[40]
1933	Поль Адрыен Марыс Дзірак		^[40]
1934	Прэмія не прысуджалася	Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3)	^[41]
1935	Джэймс Чэдвік	За адкрыццё нейтрона Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the neutron	^[42]
1936	Віктар Франц Гес	За адкрыццё касмічных прамянёў Арыгінальны тэкст (англ.) for his discovery of cosmic radiation	^[43]
1936	Карл Дэйвід Андэрсан	За адкрыццё пазітрона Арыгінальны тэкст (англ.) for his discovery of the positron	^[43]
1937	Клінтан Джозеф Дэвісан	За эксперыментальнае адкрыццё дыфракцыі электронаў на крышталях (Гл. Карпускулярна-хвалевы дуалізм) Арыгінальны тэкст (англ.) for their experimental discovery of the diffraction of electrons by crystals	^[44]
1937	Джордж Паджэт Томсан		^[44]
1938	Энрыка Фермі	За доказ існавання новых радыеактыўных элементаў, атрыманых пры апрамяненні нейтронамі, і звязанае з гэтым адкрыццё ядзерных рэакцый, якія выклікаюцца павольнымі нейтронамі Арыгінальны тэкст (англ.) for his demonstrations of the existence of new radioactive elements produced by neutron irradiation, and for his related discovery of nuclear reactions brought about by slow neutrons	^[45]
1939	Эрнест Арланда Лоўрэнс	За вынаходства і ўдасканаленне цыклатрона і за атрыманыя з яго дапамогай вынікі, асабліва ў адносінах да штучных радыеактыўных элементаў Арыгінальны тэкст (англ.) for the invention and development of the cyclotron and for results obtained with it, especially with regard to artificial radioactive elements	^[46]

1940-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1940	Прэмія не прысуджалася	Грашовыя сродкі ўключаны ў спецфонд секцыі (2/3) і Нобелеўскі фонд (1/3)	^[47]
1941			^[48]
1942			^[49]
1943	Ота Штэрн	За ўклад у развіццё метаду малекулярных пучкоў і за адкрыццё магнітнага моманту пратона Арыгінальны тэкст (англ.) for his contribution to the development of the molecular ray method and his discovery of the magnetic moment of the proton	^[50]
1944	Ісідар Айзек Рабі	За рэзанансны метад вымярэнняў магнітных уласцівасцей атамных ядраў Арыгінальны тэкст (англ.) for his resonance method for recording the magnetic properties of atomic nuclei	^[51]
1945	Вольфганг Паўлі	За адкрыццё прынцыпу забароны, названага яго імем Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the Exclusion Principle, also called the Pauli principle	^[52]
1946	Персі Уільямс Брыджмен	За вынаходства апаратуры, якая дазваляе ствараць звышвысокія ціскі, і за адкрыцці, зробленыя ў сувязі з гэтым у фізіцы высокіх ціскаў Арыгінальны тэкст (англ.) for the invention of an apparatus to produce extremely high pressures, and for the discoveries he made there within the field of high pressure physics	^[53]
1947	Эдуард Віктар Эплтан	За даследаванні фізікі верхніх пластоў атмасферы, асабліва за адкрыццё так званага слою Эплтана Арыгінальны тэкст (англ.) for his investigations of the physics of the upper atmosphere especially for the discovery of the so-called Appleton layer	^[54]
1948	Патрык Мейнард Сцюарт Блэкет	За ўдасканаленне метаду камеры Вільсана і зробленыя ў сувязі з гэтым адкрыцці ў вобласці ядзернай фізікі і фізікі касмічнага выпраменьвання Арыгінальны тэкст (англ.) for his development of the Wilson cloud chamber method, and his discoveries therewith in the fields of nuclear physics and cosmic radiation	^[55]
1949	Хідэкі Юкава	За прадказанне існавання мезонаў на аснове тэарэтычнай працы па ядзерных сілах (Гл. патэнцыял Юкавы) Арыгінальны тэкст (англ.) for his prediction of the existence of mesons on the basis of theoretical work on nuclear forces	^[56]

1950-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1950	Сесіл Фрэнк Паўэл	За распрацоўку фатаграфічнага метаду даследавання ядзерных працэсаў і адкрыццё мезонаў, ажыццёўленае з дапамогай гэтага метаду Арыгінальны тэкст (англ.) for his development of the photographic method of studying nuclear processes and his discoveries regarding mesons made with this method	^[57]
1951	Джон Дуглас Кокрафт	За даследчую працу па ператварэнні атамных ядраў з дапамогай штучна паскораных атамных часціц Арыгінальны тэкст (англ.) for their pioneer work on the transmutation of atomic nuclei by artificially accelerated atomic particles	^[58]
1951	Эрнест Томас Сінтан Уолтан		^[58]
1952	Фелікс Блох	За развіццё новых метадаў для дакладных ядзерных магнітных вымярэнняў і звязаныя з гэтым адкрыцці Арыгінальны тэкст (англ.) for their development of new methods for nuclear magnetic precision measurements and discoveries in connection therewith	^[59]
1952	Эдвард Мілс Пёрсел		^[59]
1953	Фрыц Цэрніке	За абгрунтаванне фазава-кантрастнага метаду, асабліва за вынаходства фазава-кантрастнага мікраскопа Арыгінальны тэкст (англ.) for his demonstration of the phase contrast method, especially for his invention of the phase contrast microscope	^[60]
1954	Макс Борн	За фундаментальныя даследаванні па квантавай механіцы, асабліва за статыстычную інтэрпрэтацыю хвалевай функцыі Арыгінальны тэкст (англ.) for his fundamental research in quantum mechanics, especially for his statistical interpretation of the wavefunction	^[61]
1954	Вальтэр Ботэ	За метад супадзенняў для выяўлення касмічных прамянёў і зробленыя ў сувязі з гэтым адкрыцці Арыгінальны тэкст (англ.) for the coincidence method and his discoveries made therewith	^[61]
1955	Уіліс Юджын Лэмб	За адкрыцці, звязаныя з тонкай структурай спектра вадароду (Гл. Лэмбаўскае зрушэнне) Арыгінальны тэкст (англ.) for his discoveries concerning the fine structure of the hydrogen spectrum	^[62]
1955	Палікарп Куш	За дакладнае вызначэнне магнітнага моманту электрона Арыгінальны тэкст (англ.) for his precision determination of the magnetic moment of the electron	^[62]
1956	Уільям Брэдфард Шоклі	За даследаванні паўправаднікоў і адкрыццё транзістарнага эфекту Арыгінальны тэкст (англ.) for their researches on semiconductors and their discovery of the transistor effect	^[63]
	Джон Бардзін
	Уолтэр Хаўзер Братэйн
1957	Янг Чжэньнін	За праніклівае даследаванне так званых законаў цотнасці, якое прывяло да важных адкрыццяў у фізіцы элементарных часціц Арыгінальны тэкст (англ.) for their penetrating investigation of the so-called parity laws which has led to important discoveries regarding the elementary particles	^[64]
1957	Лі Чжэндаа		^[64]
1958	Павел Аляксеевіч Чаранкоў	За адкрыццё і вытлумачэнне эфекту Вавілава — Чаранкова Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery and the interpretation of the Cherenkov effect	^[65]
	Ілья Міхайлавіч Франк
	Ігар Яўгенавіч Там
1959	Эміліа Джына Сегрэ	За адкрыццё антыпратона Арыгінальны тэкст (англ.) for their discovery of the antiproton	^[66]
1959	Оўэн Чэмберлен		^[66]

1960-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1960	Дональд Артур Глазер	За вынаходства пузырковай камеры Арыгінальны тэкст (англ.) for the invention of the bubble chamber	^[67]
1961	Роберт Хофштатэр	За асноватворныя даследаванні рассейвання электронаў на атамных ядрах і за звязаныя з імі адкрыцці, якія тычацца структуры нуклонаў Арыгінальны тэкст (англ.) for his pioneering studies of electron scattering in atomic nuclei and for his thereby achieved discoveries concerning the structure of the nucleons	^[68]
1961	Рудольф Людвіг Мёсбаўэр	За даследаванні рэзананснага паглынання гама-выпраменьвання і адкрыццё ў сувязі з гэтым эфекту, які носіць яго імя Арыгінальны тэкст (англ.) for his researches concerning the resonance absorption of gamma radiation and his discovery in this connection of the effect which bears his name	^[68]
1962	Леў Давідавіч Ландау	За наватарскія тэорыі кандэнсаваных асяроддзяў, асабліва вадкага гелію Арыгінальны тэкст (англ.) for his pioneering theories for condensed matter, especially liquid helium	^[69]
1963	Юджын Вігнер (1/2 прэміі)	За ўклад у тэорыю атамнага ядра і элементарных часціц, асабліва з дапамогай адкрыцця і прымянення фундаментальных прынцыпаў сіметрыі Арыгінальны тэкст (англ.) for his contributions to the theory of the atomic nucleus and the elementary particles, particularly through the discovery and application of fundamental symmetry principles	^[70]
	Марыя Гёперт-Маер (1/4 прэміі)	За адкрыцці, якія тычацца абалонкавай структуры ядра Арыгінальны тэкст (англ.) for their discoveries concerning nuclear shell structure
	Ганс Енсен (1/4 прэміі)
1964	Чарлз Хард Таўнс (1/2 прэміі)	За фундаментальныя працы ў вобласці квантавай электронікі, якія прывялі да стварэння генератараў і узмацняльнікаў на лазерна-мазерным прынцыпе Арыгінальны тэкст (англ.) for fundamental work in the field of quantum electronics, which has led to the construction of oscillators and amplifiers based on the maser-laser principle	^[71]
	Мікалай Генадзевіч Басаў (1/4 прэміі)
	Аляксандр Міхайлавіч Прохараў (1/4 прэміі)
1965	Сін’ітыра Таманага	За фундаментальныя працы па квантавай электрадынаміцы, якія мелі глыбокія вынікі для фізікі элементарных часціц Арыгінальны тэкст (англ.) for their fundamental work in quantum electrodynamics, with deep-ploughing consequences for the physics of elementary particles	^[72]
	Джуліян Швінгер
	Рычард Філіпс Фейнман
1966	Альфрэд Кастлер	За адкрыццё і распрацоўку аптычных метадаў даследавання рэзанансаў Герца ў атамах Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery and development of optical methods for studying Hertzian resonances in atoms	^[73]
1967	Ханс Альбрэхт Бетэ	За ўклад у тэорыю ядзерных рэакцый, асабліва за адкрыцці, якія тычацца крыніц энергіі зорак Арыгінальны тэкст (англ.) for his contributions to the theory of nuclear reactions, especially his discoveries concerning the energy production in stars	^[74]
1968	Луіс Уолтэр Альварэс	За вырашальны ўклад у фізіку элементарных часціц, у прыватнасці за адкрыццё вялікай колькасці рэзанансаў, што стала магчымым дзякуючы распрацаванай ім методыцы выкарыстання вадароднай пузырковай камеры і апрацоўцы даных Арыгінальны тэкст (англ.) for his decisive contributions to elementary particle physics, in particular the discovery of a large number of resonance states, made possible through his development of the technique of using hydrogen bubble chamber and data analysis	^[75]
1969	Мюрэй Гел-Ман	За адкрыцці, звязаныя з класіфікацыяй элементарных часціц і іх узаемадзеянняў (Гл. Васьмярковы шлях) Арыгінальны тэкст (англ.) for his contributions and discoveries concerning the classification of elementary particles and their interactions	^[76]

1970-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1970	Ханес Альфвен	За фундаментальныя працы і адкрыцці ў магнітнай гідрадынаміцы і плённыя прыкладанні іх у розных абласцях фізікі плазмы Арыгінальны тэкст (англ.) for fundamental work and discoveries in magneto-hydrodynamics with fruitful applications in different parts of plasma physics	^[77]
1970	Луі Эжэн Фелікс Неель	За фундаментальныя працы і адкрыцці ў вобласці антыферамагнетызму і ферамагнетызму, якія прывялі да важных прыкладанняў у вобласці фізікі цвёрдага цела Арыгінальны тэкст (англ.) for fundamental work and discoveries concerning antiferromagnetism and ferrimagnetism which have led to important applications in solid state physics	^[77]
1971	Дэніс Габар	За вынаходства і ўдасканаленне галаграфічнага метаду Арыгінальны тэкст (англ.) for his invention and development of the holographic method	^[78]
1972	Джон Бардзін	За стварэнне тэорыі звышправоднасці, вядомай як БКШ-тэорыя Арыгінальны тэкст (англ.) for their jointly developed theory of superconductivity, usually called the BCS-theory	^[79]
	Леон Нейл Купер
	Джон Роберт Шрыфер
1973	Браян Дэвід Джозефсан (1/2 прэміі)	За тэарэтычнае прадказанне ўласцівасцей току звышправоднасці праз тунэльны бар’ер, у прыватнасці з’яў, вядомых як эфект Джозефсана Арыгінальны тэкст (англ.) for his theoretical predictions of the properties of a supercurrent through a tunnel barrier, in particular those phenomena which are generally known as the Josephson effect	^[80]
	Леа Эсакі (1/4 прэміі)	За эксперыментальныя адкрыцці тунэльных з’яў у паўправадніках і звышправадніках адпаведна Арыгінальны тэкст (англ.) for their experimental discoveries regarding tunneling phenomena in semiconductors and superconductors, respectively
	Айвар Джаевер (1/4 прэміі)
1974	Марцін Райл	За вынікі навуковых назіранняў і вынаходствы, у прыватнасці метаду апертурнага сінтэзу Арыгінальны тэкст (англ.) for his observations and inventions, in particular of the aperture synthesis technique	^[81]
1974	Энтані Х’юіш	За яго вызначальную ролю ў адкрыцці пульсараў Арыгінальны тэкст (англ.) for his decisive role in the discovery of pulsars	^[81]
1975	Оге Нільс Бор	За адкрыццё ўзаемасувязі паміж калектыўным рухам і рухам асобнай часціцы ў атамным ядры і развіццё тэорыі будовы атамнага ядра, заснаванай на гэтай узаемасувязі Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the connection between collective motion and particle motion in atomic nuclei and the development of the theory of the structure of the atomic nucleus based on this connection	^[82]
	Бен Рой Мотэльсан
	Леа Джэймс Рэйнуотэр
1976	Бертан Рыхтэр	За асноватворны ўклад у адкрыццё цяжкай элементарнай часціцы новага тыпу (Гл. J/ψ-мезон) Арыгінальны тэкст (англ.) for their pioneering work in the discovery of a heavy elementary particle of a new kind	^[83]
1976	Сэмюэл Тынг		^[83]
1977	Філіп Уорэн Андэрсан	За фундаментальныя тэарэтычныя даследаванні электроннай структуры магнітных і неўпарадкаваных сістэм Арыгінальны тэкст (англ.) for their fundamental theoretical investigations of the electronic structure of magnetic and disordered systems	^[84]
	Невіл Франсіс Мот
	Джон Ван Флек
1978	Пётр Леанідавіч Капіца (1/2 прэміі)	За фундаментальныя вынаходствы і адкрыцці ў вобласці фізікі нізкіх тэмператур Арыгінальны тэкст (англ.) for his basic inventions and discoveries in the area of low-temperature physics	^[85]
	Арно Алан Пензіяс (1/4 прэміі)	За адкрыццё мікрахвалевага рэліктавага выпраменьвання Арыгінальны тэкст (англ.) for their discovery of cosmic microwave background radiation
	Роберт Вудра Вільсан (1/4 прэміі)
1979	Шэлдан Лі Глэшау	За ўклад у аб’яднаную тэорыю слабых і электрамагнітных узаемадзеянняў паміж элементарнымі часціцамі, у тым ліку прадказанне слабых нейтральных токаў Арыгінальны тэкст (англ.) for their contributions to the theory of the unified weak and electromagnetic interaction between elementary particles, including, inter alia, the prediction of the weak neutral current	^[86]
	Абдус Салам
	Стывен Вайнберг

1980-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1980	Джэймс Уотсан Кронін	За адкрыццё парушэнняў фундаментальных прынцыпаў сіметрыі ў распадзе нейтральных K-мезонаў (Гл. парушэнне CP-сіметрыі) Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of violations of fundamental symmetry principles in the decay of neutral K-mesons	^[87]
1980	Вал Логсдан Фіч		^[87]
1981	Нікалас Бломберген (1/4 прэміі)	За ўклад у развіццё лазернай спектраскапіі Арыгінальны тэкст (англ.) for their contribution to the development of laser spectroscopy	^[88]
	Артур Леанард Шаўлаў (1/4 прэміі)
	Кай Сігбан (1/2 прэміі)	За ўклад у развіццё электроннай спектраскапіі высокага распазнавання Арыгінальны тэкст (англ.) for his contribution to the development of high-resolution electron spectroscopy
1982	Кенет Вільсан	За тэорыю крытычных з’яў у сувязі з фазавымі пераходамі Арыгінальны тэкст (англ.) for his theory for critical phenomena in connection with phase transitions	^[89]
1983	Субрахманьян Чандрасекар	За тэарэтычныя даследаванні фізічных працэсаў, істотных для будовы і эвалюцыі зорак (Гл. Мяжа Чандрасекара) Арыгінальны тэкст (англ.) for his theoretical studies of the physical processes of importance to the structure and evolution of the stars	^[90]
1983	Уільям Алфрэд Фаўлер	За тэарэтычнае і эксперыментальнае даследаванне ядзерных рэакцый, істотных для ўтварэння хімічных элементаў у Сусвеце Арыгінальны тэкст (англ.) for his theoretical and experimental studies of the nuclear reactions of importance in the formation of the chemical elements in the universe	^[90]
1984	Карла Рубіа	За вырашальны ўклад у вялікі праект, ажыццяўленне якога прывяло да адкрыцця квантаў поля W і Z — пераносчыкаў слабага ўзаемадзеяння Арыгінальны тэкст (англ.) for their decisive contributions to the large project, which led to the discovery of the field particles W and Z, communicators of weak interaction	^[91]
1984	Сімон ван дэр Мер		^[91]
1985	Клаус фон Клітцынг	За адкрыццё квантавага эфекту Хола Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the quantized Hall effect	^[92]
1986	Эрнст Руска (1/2 прэміі)	За фундаментальную працу па электроннай оптыцы і за стварэнне першага электроннага мікраскопа Арыгінальны тэкст (англ.) for his fundamental work in electron optics, and for the design of the first electron microscope	^[93]
	Герд Бініг (1/4 прэміі)	За вынаходства сканіруючага тунэльнага мікраскопа Арыгінальны тэкст (англ.) for their design of the scanning tunneling microscope
	Генрых Рорэр (1/4 прэміі)
1987	Георг Беднарц	За важны прарыў у адкрыцці звышправоднасці ў керамічных матэрыялах Арыгінальны тэкст (англ.) for their important break-through in the discovery of superconductivity in ceramic materials	^[94]
1987	Карл Мюлер		^[94]
1988	Леон Ледэрман	За метад нейтрыннага пучка і доказ дублетнай структуры лептонаў праз адкрыццю мюоннага нейтрына Арыгінальны тэкст (англ.) for the neutrino beam method and the demonstration of the doublet structure of the leptons through the discovery of the muon neutrino	^[95]
	Мелвін Шварц
	Джэк Стэйнбергер
1989	Норман Рамзей (1/2 прэміі)	За вынаходства метаду разнесеных асцылюючых палёў і яго выкарыстанне ў вадародным мазеры і іншых атамных гадзінніках Арыгінальны тэкст (англ.) for the invention of the separated oscillatory fields method and its use in the hydrogen maser and other atomic clocks	^[96]
	Ханс Дэмельт (1/4 прэміі)	За распрацоўку метаду ўтрымання адзіночных іонаў Арыгінальны тэкст (англ.) for the development of the ion trap technique
	Вольфганг Паўль (1/4 прэміі)

1990-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
1990	Джэром Фрыдман	За піянерскія даследаванні глыбоканяпругкага рассейвання электронаў на пратонах і звязаных нейтронах, што мела вялікае значэнне для развіцця кваркавай мадэлі ў фізіцы часціц Арыгінальны тэкст (англ.) for their pioneering investigations concerning deep inelastic scattering of electrons on protons and bound neutrons, which have been of essential importance for the development of the quark model in particle physics	^[97]
	Генры Кендал
	Рычард Тэйлар
1991	П’ер Жыль дэ Жэн	За выяўленне таго, што метады, развітыя для вывучэння з’яў упарадкаванасці ў простых сістэмах, могуць быць абагульнены на больш складаныя формы матэрыі, у прыватнасці, на вадкія крышталі і палімеры Арыгінальны тэкст (англ.) for discovering that methods developed for studying order phenomena in simple systems can be generalized to more complex forms of matter, in particular to liquid crystals and polymers	^[98]
1992	Жорж Шарпак	За вынаходства і ўдасканаленне дэтэктараў часціц, у прыватнасці шматдрацяной прапарцыянальнай камеры Арыгінальны тэкст (англ.) for his invention and development of particle detectors, in particular the multiwire proportional chamber	^[99]
1993	Расел Халс	За адкрыццё новага тыпу пульсараў, якое дало новыя магчымасці ў вывучэнні гравітацыі Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of a new type of pulsar, a discovery that has opened up new possibilities for the study of gravitation	^[100]
1993	Джозеф Тэйлар мал.		^[100]
1994	Бертрам Брокхаўз	За стварэнне нейтроннай спектраскапіі Арыгінальны тэкст (англ.) for the development of neutron spectroscopy	^[101]
1994	Кліфард Шал	За стварэнне метаду нейтроннай дыфракцыі Арыгінальны тэкст (англ.) for the development of the neutron diffraction technique	^[101]
1995	Марцін Перл	За адкрыццё тау-лептона Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the tau lepton	^[102]
1995	Фрэдэрык Райнес	За эксперыментальнае выяўленне нейтрына Арыгінальны тэкст (англ.) for the detection of the neutrino	^[102]
1996	Дэвід Лі	За адкрыццё звышцякучасці гелію-3 Арыгінальны тэкст (англ.) for their discovery of superfluidity in helium-3	^[103]
	Дуглас Ошэраў
	Роберт Рычардсан
1997	Стывен Чу	За стварэнне метадаў ахаладжэння і ўтрымання атамаў з дапамогай лазернага святла Арыгінальны тэкст (англ.) for development of methods to cool and trap atoms with laser light	^[104]
	Клод Коэн-Тануджы
	Уільям Філіпс
1998	Роберт Лафлін	За адкрыццё новай формы квантавай вадкасці з дробна зараджанымі ўзбуджэннямі (Гл. квантавы эфект Хола) Арыгінальны тэкст (англ.) for their discovery of a new form of quantum fluid with fractionally charged excitations	^[105]
	Хорст Штормер
	Дэніел Цуі
1999	Герард ’т Хоафт	За праясненне квантавай структуры электраслабых узаемадзеянняў Арыгінальны тэкст (англ.) for elucidating the quantum structure of electroweak interactions in physics	^[106]
1999	Марцінус Велтман		^[106]

2000-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
2000	Жарэс Іванавіч Алфёраў (1/4 прэміі)	За распрацоўку паўправадніковых гетэраструктур, якія выкарыстоўваюцца ў высокачастотных схемах і оптаэлектроніцы Арыгінальны тэкст (англ.) for developing semiconductor heterostructures used in high-speed- and optoelectronics	^[107]
	Герберт Кромер (1/4 прэміі)
	Джэк Кілбі (1/2 прэміі)	За ўдзел у вынаходстве інтэгральнай схемы Арыгінальны тэкст (англ.) for his part in the invention of the integrated circuit
2001	Эрык Корнел	За дасягненне кандэнсацыі Бозэ — Эйнштэйна ў разрэджаных газах шчолачных металаў і за пачатковыя фундаментальныя даследаванні ўласцівасцей кандэнсатаў Арыгінальны тэкст (англ.) for the achievement of Bose-Einstein condensation in dilute gases of alkali atoms, and for early fundamental studies of the properties of the condensates	^[108]
	Вольфганг Кетэрле
	Карл Віман
2002	Райманд Дэвіс мал. (1/4 прэміі)	За піянерскі ўклад у астрафізіку, у прыватнасці, за выяўленне касмічных нейтрына Арыгінальны тэкст (англ.) for pioneering contributions to astrophysics, in particular for the detection of cosmic neutrinos	^[109]
	Масатосі Косіба (1/4 прэміі)
	Рыкарда Джаконі (1/2 прэміі)	За пошукі ў вобласці астрафізікі, якія прывялі да адкрыцця касмічных крыніц рэнтгенаўскага выпраменьвання Арыгінальны тэкст (англ.) for pioneering contributions to astrophysics, which have led to the discovery of cosmic X-ray sources
2003	Аляксей Аляксеевіч Абрыкосаў	За піянерскі ўклад у тэорыю звышправаднікоў і звышцякучых вадкасцей Арыгінальны тэкст (англ.) for pioneering contributions to the theory of superconductors and superfluids	^[110]
	Віталь Лазаравіч Гінзбург
	Энтані Легет
2004	Дэвід Грос	За адкрыццё асімптатычнай свабоды ў тэорыі моцных узаемадзеянняў Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of asymptotic freedom in the theory of the strong interaction	^[111]
	Дэвід Політцэр
	Фрэнк Вільчэк
2005	Рой Глаўбер (1/2 прэміі)	За ўклад у квантавую тэорыю аптычнай кагерэнтнасці Арыгінальны тэкст (англ.) for his contribution to the quantum theory of optical coherence	^[112]
	Джон Хол (1/4 прэміі)	За ўклад у развіццё лазернай дакладнай спектраскапіі, уключаючы тэхніку прэцызіённага разліку светлавога зруху ў аптычных стандартах частаты (аптычных грабянёў) Арыгінальны тэкст (англ.) for their contributions to the development of laser-based precision spectroscopy, including the optical frequency comb technique
	Тэадор Хэнш (1/4 прэміі)
2006	Джон Мазер	За адкрыццё чарнацельнай формы спектра і анізатрапіі касмічнага мікрахвалевага фонавага выпраменьвання Арыгінальны тэкст (англ.) for their discovery of the blackbody form and anisotropy of the cosmic microwave background radiation	^[113]
2006	Джордж Смут		^[113]
2007	Альбер Ферт	За адкрыццё эфекту гіганцкага магнетасупраціўлення Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of giant magnetoresistance	^[114]
2007	Петэр Грунберг		^[114]
2008	Ёіціра Намбу (1/2 прэміі)	За адкрыццё механізму спантаннага парушэння сіметрыі ў субатамнай фізіцы Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the mechanism of spontaneous broken symmetry in subatomic physics	^[115]
	Макота Кабаясі (1/4 прэміі)	За адкрыццё крыніцы парушэння сіметрыі, якое дазволіла прадказаць існаванне ў прыродзе сама меней трох пакаленняў кваркаў Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the origin of the broken symmetry which predicts the existence of at least three families of quarks in nature
	Тосіхідэ Масукава (1/4 прэміі)
2009	Чарлз Каа (1/2 прэміі)	За рэвалюцыйныя дасягненні, якія тычацца перадачы святла ў валокнах для патрэб аптычнай сувязі Арыгінальны тэкст (англ.) for groundbreaking achievements concerning the transmission of light in fibers for optical communication	^[116]
	Уілард Бойл (1/4 прэміі)	За вынаходства паўправадніковай схемы для рэгістрацыі выяў — ПЗС-сэнсара Арыгінальны тэкст (англ.) for the invention of an imaging semiconductor circuit – the CCD sensor
	Джордж Элвуд Сміт (1/4 прэміі)

2010-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
2010	Андрэй Гейм	За наватарскія эксперыменты па даследаванні двухмернага матэрыялу графену Арыгінальны тэкст (англ.) for groundbreaking experiments regarding the two-dimensional material graphene	^[117] ^[118]
2010	Канстанцін Навасёлаў		^[117] ^[118]
2011	Сол Перлмутэр (1/2 прэміі)	За адкрыццё паскоранага пашырэння Сусвету праз назіранні далёкіх звышновых Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the accelerating expansion of the Universe through observations of distant supernovae	^[119]
	Браян Шміт (1/4 прэміі)
	Адам Рыс (1/4 прэміі)
2012	Серж Арош	За стварэнне прарыўных тэхналогій маніпулявання квантавымі сістэмамі, якія зрабілі магчымымі вымярэнне асобных квантавых сістэм і кіраванне імі Арыгінальны тэкст (англ.) for ground-breaking experimental methods that enable measuring and manipulation of individual quantum systems	^[120]
2012	Дэвід Вайнленд		^[120]
2013	Франсуа Энглер	За тэарэтычнае адкрыццё механізма, які дапамагае нам зразумець паходжанне масы субатамных часціц і быў нядаўна пацверджаны выяўленнем прадказанай фундаментальнай часціцы ў эксперыментах ATLAS і CMS на Вялікім адронным калайдары ў ЦЕРН Арыгінальны тэкст (англ.) for the theoretical discovery of a mechanism that contributes to our understanding of the origin of mass of subatomic particles, and which recently was confirmed through the discovery of the predicted fundamental particle, by the ATLAS and CMS experiments at CERN's Large Hadron Collider	^[121]
2013	Пітэр Хігс		^[121]
2014	Ісаму Акасакі	За вынаходніцтва эфектыўных блакітных святлодыёдаў, якое прывяло да з’яўлення яркіх і энергазберагальных белых крыніц святла Арыгінальны тэкст (англ.) for the invention of efficient blue light-emitting diodes which has enabled bright and energy-saving white light sources	^[122]
	Хіросі Амана
	, Сюдзі Накамура
2015	Такаакі Кадзіта	За адкрыццё нейтрынных асцыляцый, якія даказваюць наяўнасць масы нейтрына. Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of neutrino oscillations, which shows that neutrinos have mass	^[123]
2015	Артур Мак-Дональд		^[123]
2016	Дэвід Таўлес	За тэарэтычныя адкрыцці тапалагічных фазавых пераходаў і тапалагічных фаз рэчыва. Арыгінальны тэкст (англ.) for theoretical discoveries of topological phase transitions and topological phases of matter	^[124]
	Данкан Холдэйн
	Джон Майкл Костэрліц
2017	Райнер Вайс	За назіранні за гравітацыйнымі хвалямі. Арыгінальны тэкст (англ.) for decisive contributions to the LIGO detector and the observation of gravitational waves	^[125]
	Бары Бэрыш
	Кіп Торн
2018	Артур Эшкін	За вынаходства аптычнага пінцэта і яго ужыванне ў біялагічных сістэмах. Арыгінальны тэкст (англ.) for the optical tweezers and their application to biological systems	^[126]
	Жэрар Муру	За метад генерацыі высокаінтэнсіўных ультракароткіх аптычных імпульсаў. Арыгінальны тэкст (англ.) for their method of generating high-intensity, ultra-short optical pulses
	Дона Стрыкленд
2019	Джэймс Піблз	За тэарэтычныя даследаванні ў фізічнай касмалогіі. Арыгінальны тэкст (англ.) for theoretical discoveries in physical cosmology	^[127]
	Мішэль Маёр	За адкрыццё экзапланеты на арбіце сонцападобнай зоркі. Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of an exoplanet orbiting a solar-type star
	Дзідзье Кэлё

2020-я[правіць | правіць зыходнік]

Год	Краіна, лаўрэат	Абгрунтаванне ўзнагароды	#
2020	Роджэр Пенроўз	За адкрыццё таго, што ўтварэнне чорных дзірак з патрэбай вынікае з агульнай тэорыі рэлятыўнасці. Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery that black hole formation is a robust prediction of the general theory of relativity	^[128]
	Райнхард Генцэль	За адкрыццё звышмасіўнага кампактнага аб’екта ў цэнтры нашай галактыкі. Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of a supermassive compact object at the centre of our galaxy
	Андрэа Гез
2021	Сюкура Манабэ	За фізічнае мадэляванне клімату Зямлі, колькаснага вызначэння зменлівасці і надзейнага прагназавання глабальнага пацяплення. Арыгінальны тэкст (англ.) for the physical modelling of Earth’s climate, quantifying variability and reliably predicting global warming	^[129]
	Клаус Хасельман
	Джорджыа Парызі	За адкрыццё ўзаемадзеяння бязладзіцы і флуктуацый у фізічных сістэмах ад атамных да планетарных маштабаў. Арыгінальны тэкст (англ.) for the discovery of the interplay of disorder and fluctuations in physical systems from atomic to planetary scales
2022	Ален Аспэ	За эксперыменты з заблытанымі фатонамі, усталяванне парушэння няроўнасцей Бэла і наватарскай навукі аб квантавай інфармацыі. Арыгінальны тэкст (англ.) for the physical modelling of Earth’s climate, quantifying variability and reliably predicting global warming	^[130]
	Джон Клаўзер
	Антон Цайлінгер
2023	Анн Л’Юе	За эксперыментальныя метады, якія генеруюць атасекундныя імпульсы святла для вывучэння дынамікі электронаў у рэчыве. Арыгінальны тэкст (англ.) for experimental methods that generate attosecond pulses of light for the study of electron dynamics in matter	^[131]
	Ферэнц Краус
	П’ер Агасціні

Статыстыка паводле краін[правіць | правіць зыходнік]

лаўрэаты з адным грамадзянствам

лаўрэаты, якія не маюць вызначанай дзяржаўнай прыналежнасці

Цікавыя факты[правіць | правіць зыходнік]

За ўсю гісторыю Нобелеўскай прэміі па фізіцы яе лаўрэатамі сталі толькі тры жанчыны — Марыя Кюры ў 1903 годзе, якая стала таксама першай жанчынай-лаўрэатам Нобелеўскай прэміі наогул, Марыя Гёперт-Маер у 1963 годзе^[3] і Дона Стрыкленд у 2018 годзе.
Адзіным чалавекам, які атрымаў Нобелеўскую прэмію па фізіцы два разы, быў Джон Бардзін — у 1956 і 1972 гадах.^[3]}}
Самым маладым на момант прысуджэння лаўрэатам Нобелеўскай прэміі па фізіцы і Нобелеўскай прэміі наогул стаў Уільям Лорэнс Брэг, які атрымаў яе ў 1915 годзе разам са сваім бацькам Уільямам Генры Брэгам ва ўзросце ўсяго 25 гадоў.^[3]}}
Самым старым на момант прысуджэння лаўрэатам стаў Райманд Дэвіс, ганараваны прэміяй 2002 года ва ўзросце 88 гадоў.^[3]}}
Найбольш доўгае жыццё дасталася лаўрэату 1967 года Хансу Бетэ, які пражыў 98 гадоў. Менш за ўсіх пражыў лаўрэат 1903 года П’ер Кюры, які ўжо ў 1906 годзе трагічна загінуў у дарожным здарэнні ва ўзросце 46 гадоў.
Даўжэй за ўсіх з моманту атрымання Нобелеўскай прэміі па фізіцы і Нобелеўскай прэміі наогул пражыў лаўрэат 1929 года Луі дэ Бройль, які памёр у 1987 годзе.

Зноскі[правіць | правіць зыходнік]

↑ Завяшчанне Альфрэда Нобеля (руск.). nobeliat.ru. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 6 ліпеня 2012.
↑ Alfred Nobels testamente (шведск.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 6 ліпеня 2012.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е Facts on the Nobel Prize in Physics (нявызн.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 18 чэрвеня 2012.
↑ ^а ^б Nomination and Selection of Physics Laureates (нявызн.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 20 верасня 2012. Праверана 27 чэрвеня 2012.
↑ Statutes of the Nobel Foundation, § 4 (нявызн.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 8 ліпеня 2012.
↑ The Nobel Prize Award Ceremonies (нявызн.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2011. Праверана 8 ліпеня 2012.
↑ The Nobel Medal for Physics and Chemistry (нявызн.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 18 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1901 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 14 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1902 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 20 снежня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1903 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1904 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1905 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1906 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1907 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1908 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1909 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1910 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1911 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1912 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1913 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1914 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1915 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1916 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1917 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1918 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1919 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1920 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1921 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1922 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2011. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1923 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1924 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1925 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1926 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1927 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1928 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1929 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1930 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1931 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1932 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 ліпеня 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1933 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1934 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1935 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 кастрычніка 2017. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1936 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1937 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 кастрычніка 2007. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1938 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1939 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 снежня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1940 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1941 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1942 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1943 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1944 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1945 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1946 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1947 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 14 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1948 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2007. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1949 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1950 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1951 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1952 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1953 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1954 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 26 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1955 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 12 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1956 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1957 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1958 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1959 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1960 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1961 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1962 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1963 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 снежня 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1964 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 21 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1965 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1966 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1967 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1968 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1969 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1970 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1971 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1972 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 11 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1973 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1974 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 12 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1975 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1976 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1977 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 25 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1978 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 1 жніўня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1979 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1980 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1981 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1982 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1983 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1984 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 7 красавіка 2011. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1985 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 2 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1986 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1987 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1988 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1989 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1990 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1991 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1992 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1993 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 лютага 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1994 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 21 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1995 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 30 чэрвеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1996 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1997 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 красавіка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1998 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 1999 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2000 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2001 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2002 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 7 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2003 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2004 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 чэрвеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2005 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 1 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2006 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2007 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2008 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 25 ліпеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2009 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 31 сакавіка 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ Нобелеўская прэмія па фізіцы прысуджана выхадцам з Расіі за стварэнне графену — «Расійская газета», 5 кастрычніка 2010
↑ The Nobel Prize in Physics 2010 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2011 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 11 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2012 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2012. Праверана 9 кастрычніка 2012.
↑ The Nobel Prize in Physics 2013 (англ.). Нобелеўскі фонд. Праверана 8 кастрычніка 2013.
↑ The Nobel Prize in Physics 2014
↑ The Nobel Prize in Physics 2015
↑ The Nobel Prize in Physics 2016
↑ The Nobel Prize in Physics 2017
↑ [1]
↑ [2]
↑ [3]
↑ [4]
↑ [5]
↑ [6]

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Чолаков В. Нобелевские премии: Учёные и открытия / Валерий Чолаков; Пер. с болг. А. С. Никольского; Под ред. и с предисл. д-ра хим. наук А. Н. Шамина. — М.: Мир, 1987. — 270 с. — (Библиотечная серия). — Доп. тир. 100 000 экз. (у зав.)

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Афіцыйны сайт (англ.)
Навука і тэхніка: Нобелеўскія лаўрэаты: Прэмія па фізіцы
Nobel Prize winners by category (physics) — артыкул з Энцыклапедыі Брытаніка

[ZavRu-1] Завяшчанне Альфрэда Нобеля (руск.). nobeliat.ru. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 6 ліпеня 2012.

[ZavSv-2] Alfred Nobels testamente (шведск.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 6 ліпеня 2012.

[NobelPhysFacts-3] а ^б ^в ^г ^д ^е Facts on the Nobel Prize in Physics (нявызн.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 18 чэрвеня 2012.

[Nomin-4] а ^б Nomination and Selection of Physics Laureates (нявызн.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 20 верасня 2012. Праверана 27 чэрвеня 2012.

[5] Statutes of the Nobel Foundation, § 4 (нявызн.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 4 жніўня 2012. Праверана 8 ліпеня 2012.

[Nagr-6] The Nobel Prize Award Ceremonies (нявызн.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2011. Праверана 8 ліпеня 2012.

[Medal-7] The Nobel Medal for Physics and Chemistry (нявызн.). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2012. Праверана 18 чэрвеня 2012.

[Physics1901-8] The Nobel Prize in Physics 1901 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 14 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1902-9] The Nobel Prize in Physics 1902 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 20 снежня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1903-10] The Nobel Prize in Physics 1903 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1904-11] The Nobel Prize in Physics 1904 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1905-12] The Nobel Prize in Physics 1905 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1906-13] The Nobel Prize in Physics 1906 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1907-14] The Nobel Prize in Physics 1907 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1908-15] The Nobel Prize in Physics 1908 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1909-16] The Nobel Prize in Physics 1909 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1910-17] The Nobel Prize in Physics 1910 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1911-18] The Nobel Prize in Physics 1911 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1912-19] The Nobel Prize in Physics 1912 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1913-20] The Nobel Prize in Physics 1913 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1914-21] The Nobel Prize in Physics 1914 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1915-22] The Nobel Prize in Physics 1915 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[«Physics1916-23] The Nobel Prize in Physics 1916 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1917-24] The Nobel Prize in Physics 1917 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1918-25] The Nobel Prize in Physics 1918 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1919-26] The Nobel Prize in Physics 1919 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1920-27] The Nobel Prize in Physics 1920 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1921-28] The Nobel Prize in Physics 1921 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1922-29] The Nobel Prize in Physics 1922 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 жніўня 2011. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1923-30] The Nobel Prize in Physics 1923 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1924-31] The Nobel Prize in Physics 1924 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1925-32] The Nobel Prize in Physics 1925 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1926-33] The Nobel Prize in Physics 1926 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1927-34] The Nobel Prize in Physics 1927 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1928-35] The Nobel Prize in Physics 1928 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1929-36] The Nobel Prize in Physics 1929 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1930-37] The Nobel Prize in Physics 1930 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[«Physics1931-38] The Nobel Prize in Physics 1931 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1932-39] The Nobel Prize in Physics 1932 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 ліпеня 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1933-40] The Nobel Prize in Physics 1933 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[«Physics1934-41] The Nobel Prize in Physics 1934 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1935-42] The Nobel Prize in Physics 1935 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 3 кастрычніка 2017. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1936-43] The Nobel Prize in Physics 1936 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1937-44] The Nobel Prize in Physics 1937 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 кастрычніка 2007. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1938-45] The Nobel Prize in Physics 1938 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1939-46] The Nobel Prize in Physics 1939 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 снежня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[«Physics1940-47] The Nobel Prize in Physics 1940 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[«Physics1941-48] The Nobel Prize in Physics 1941 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[«Physics1942-49] The Nobel Prize in Physics 1942 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1943-50] The Nobel Prize in Physics 1943 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1944-51] The Nobel Prize in Physics 1944 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1945-52] The Nobel Prize in Physics 1945 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1946-53] The Nobel Prize in Physics 1946 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1947-54] The Nobel Prize in Physics 1947 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 14 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1948-55] The Nobel Prize in Physics 1948 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2007. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1949-56] The Nobel Prize in Physics 1949 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1950-57] The Nobel Prize in Physics 1950 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1951-58] The Nobel Prize in Physics 1951 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1952-59] The Nobel Prize in Physics 1952 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1953-60] The Nobel Prize in Physics 1953 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1954-61] The Nobel Prize in Physics 1954 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 26 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1955-62] The Nobel Prize in Physics 1955 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 12 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1956-63] The Nobel Prize in Physics 1956 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1957-64] The Nobel Prize in Physics 1957 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1958-65] The Nobel Prize in Physics 1958 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1959-66] The Nobel Prize in Physics 1959 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1960-67] The Nobel Prize in Physics 1960 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1961-68] The Nobel Prize in Physics 1961 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1962-69] The Nobel Prize in Physics 1962 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1963-70] The Nobel Prize in Physics 1963 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 снежня 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1964-71] The Nobel Prize in Physics 1964 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 21 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1965-72] The Nobel Prize in Physics 1965 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1966-73] The Nobel Prize in Physics 1966 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1967-74] The Nobel Prize in Physics 1967 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1968-75] The Nobel Prize in Physics 1968 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1969-76] The Nobel Prize in Physics 1969 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1970-77] The Nobel Prize in Physics 1970 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1971-78] The Nobel Prize in Physics 1971 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1972-79] The Nobel Prize in Physics 1972 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 11 кастрычніка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1973-80] The Nobel Prize in Physics 1973 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1974-81] The Nobel Prize in Physics 1974 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 12 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1975-82] The Nobel Prize in Physics 1975 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1976-83] The Nobel Prize in Physics 1976 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1977-84] The Nobel Prize in Physics 1977 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 25 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1978-85] The Nobel Prize in Physics 1978 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 1 жніўня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1979-86] The Nobel Prize in Physics 1979 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 6 ліпеня 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1980-87] The Nobel Prize in Physics 1980 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1981-88] The Nobel Prize in Physics 1981 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1982-89] The Nobel Prize in Physics 1982 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1983-90] The Nobel Prize in Physics 1983 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1984-91] The Nobel Prize in Physics 1984 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 7 красавіка 2011. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1985-92] The Nobel Prize in Physics 1985 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 2 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1986-93] The Nobel Prize in Physics 1986 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1987-94] The Nobel Prize in Physics 1987 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1988-95] The Nobel Prize in Physics 1988 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1989-96] The Nobel Prize in Physics 1989 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1990-97] The Nobel Prize in Physics 1990 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 16 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1991-98] The Nobel Prize in Physics 1991 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1992-99] The Nobel Prize in Physics 1992 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1993-100] The Nobel Prize in Physics 1993 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 лютага 2014. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1994-101] The Nobel Prize in Physics 1994 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 21 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1995-102] The Nobel Prize in Physics 1995 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 30 чэрвеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1996-103] The Nobel Prize in Physics 1996 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 24 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1997-104] The Nobel Prize in Physics 1997 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 9 красавіка 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1998-105] The Nobel Prize in Physics 1998 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics1999-106] The Nobel Prize in Physics 1999 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2000-107] The Nobel Prize in Physics 2000 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2008. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2001-108] The Nobel Prize in Physics 2001 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 23 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2002-109] The Nobel Prize in Physics 2002 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 7 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2003-110] The Nobel Prize in Physics 2003 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 5 ліпеня 2006. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2004-111] The Nobel Prize in Physics 2004 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 29 чэрвеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2005-112] The Nobel Prize in Physics 2005 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 1 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2006-113] The Nobel Prize in Physics 2006 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 22 ліпеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2007-114] The Nobel Prize in Physics 2007 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 13 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2008-115] The Nobel Prize in Physics 2008 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 25 ліпеня 2018. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2009-116] The Nobel Prize in Physics 2009 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 31 сакавіка 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[117] Нобелеўская прэмія па фізіцы прысуджана выхадцам з Расіі за стварэнне графену — «Расійская газета», 5 кастрычніка 2010

[Physics2010-118] The Nobel Prize in Physics 2010 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 18 студзеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2011-119] The Nobel Prize in Physics 2011 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 11 чэрвеня 2012. Праверана 17 чэрвеня 2012.

[Physics2012-120] The Nobel Prize in Physics 2012 (англ.)(недаступная спасылка). Нобелеўскі фонд. Архівавана з першакрыніцы 17 кастрычніка 2012. Праверана 9 кастрычніка 2012.

[Physics2013-121] The Nobel Prize in Physics 2013 (англ.). Нобелеўскі фонд. Праверана 8 кастрычніка 2013.

[Physics2014-122] The Nobel Prize in Physics 2014

[Physics2015-123] The Nobel Prize in Physics 2015

[Physics2016-124] The Nobel Prize in Physics 2016

[Physics2017-125] The Nobel Prize in Physics 2017

[Physics2018-126] [1]

[Physics2019-127] [2]

[Physics2020-128] [3]

[Physics2021-129] [4]

[Physics2022-130] [5]

[Physics2023-131] [6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

[64]

[65]

[66]

[67]

[68]

[69]

[70]

[71]

[72]

[73]

[74]

[75]

[76]

[77]

[78]

[79]

[80]

[81]

[82]

[83]

[84]

[85]

[86]

[87]

[88]

[89]

[90]

[91]

[92]

[93]

[94]

[95]

[96]

[97]

[98]

[99]

[100]

Нобелеўская прэмія
Прэміі	Літаратура Мір Фізіка Фізіялогія і медыцына Хімія Эканоміка
Лаўрэаты	Літаратура Мір Фізіка Фізіялогія і медыцына Хімія Эканоміка
Камітэты і арганізацыі	Фонд Нобеля Нобелеўскія камітэты (Фізіка Фізіялогія і медыцына Хімія Эканоміка Нарвежскі нобелеўскі камітэт) Нобелеўская асамблея ў Каралінскім інстытуце
Звязаныя артыкулы	Альфрэд Нобель Спіс жанчын-лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі Нобелеўскія лаўрэаты з Беларусі

Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па фізіцы
1901—1925	Рэнтген (1901) Лорэнц / Зееман (1902) Бекерэль / П. Кюры / М. Кюры (1903) Рэлей (1904) Ленард (1905) Томсан (1906) Майкельсан (1907) Ліпман (1908) Марконі / Браўн (1909) Ван-дэр-Ваальс (1910) Він (1911) Дален (1912) Камерлінг-Онес (1913) фон Лаўэ (1914) У. Г. Брэг / У. Л. Брэг (1915) Баркла (1917) Планк (1918) Штарк (1919) Гіём (1920) Эйнштэйн (1921) Н. Бор (1922) Мілікен (1923) Сігбан (1924) Франк / Герц (1925)
1926—1950	Перэн (1926) Комптан / Вільсан (1927) Рычардсан (1928) дэ Бройль (1929) Раман (1930) Гейзенберг (1932) Шродзінгер / Дзірак (1933) Чэдвік (1935) Гес / Андэрсан (1936) Дэвісан / Томсан (1937) Фермі (1938) Лоўрэнс (1939) Штэрн (1943) Рабі (1944) Паўлі (1945) Брыджмен (1946) Эплтан (1947) Блэкет (1948) Юкава (1949) Паўэл (1950)
1951—1975	Кокрафт / Уолтан (1951) Блох / Пёрсел (1952) Цэрніке (1953) Борн / Ботэ (1954) Лэмб / Куш (1955) Шоклі / Бардзін / Братэйн (1956) Янг / Лі (1957) Чаранкоў / Франк / Там (1958) Сегрэ / Чэмберлен (1959) Глазер (1960) Хофштатэр / Мёсбаўэр (1961) Ландау (1962) Вігнер / Гёперт-Маер / Енсен (1963) Таўнс / Басаў / Прохараў (1964) Таманага / Швінгер / Фейнман (1965) Кастлер (1966) Бетэ (1967) Альварэс (1968) Гел-Ман (1969) Альфвен / Неель (1970) Габар (1971) Бардзін / Купер / Шрыфер (1972) Эсакі / Джаевер / Джозефсан (1973) Райл / Х’юіш (1974) О. Бор / Мотэльсан / Рэйнуотэр (1975)
1976—2000	Рыхтэр / Тынг (1976) Ф. Андэрсан / Мот / ван Флек (1977) Капіца / Пензіяс / Р. Вільсан (1978) Глэшау / Салам / Вайнберг (1979) Кронін / Фіч (1980) Бломберген / Шаўлаў / К. Сігбан (1981) К. Вільсан (1982) С. Чандрасекар / Фаўлер (1983) Рубія / ван дэр Мер (1984) фон Клітцынг (1985) Руска / Бініг / Рорэр (1986) Беднарц / Мюлер (1987) Ледэрман / Шварц / Стэйнбергер (1988) Рамзей / Дэмельт / Паўль (1989) Фрыдман / Кендал / Р. Тэйлар (1990) дэ Жэн (1991) Шарпак (1992) Халс / Дж. Тэйлар (1993) Брокхаўз / Шал (1994) Перл / Райнес (1995) Д. Лі / Ошэраў / Рычардсан (1996) Чу / Коэн-Тануджы / Філіпс (1997) Лафлін / Штормер / Цуі (1998) ’т Хоафт / Велтман (1999) Алфёраў / Кромер / Кілбі (2000)
з 2001	Корнел / Кетэрле / Віман (2001) Дэвіс / Косіба / Джаконі (2002) Абрыкосаў / Гінзбург / Легет(2003) Грос / Політцэр / Вільчэк (2004) Глаўбер / Хол / Хэнш (2005) Мазер / Смут (2006) Ферт / Грунберг (2007) Намбу / Кабаясі / Масукава (2008) Каа / Бойл / Сміт (2009) Гейм / Навасёлаў (2010) Перлмутэр / Шміт / Рыс (2011) Арош / Вайнленд (2012) Энглер / Хігс (2013) Акасакі / Амана / Накамура (2014) Мак-Дональд / Кадзіта (2015) Холдэйн / Костэрліц / Таўлес (2016) Вайс / Бэрыш / Торн (2017) Эшкін / Муру / Стрыкленд (2018) Піблз / Маёр / Кэлё (2019) Пенроўз / Генцэль / Гез (2020) Манабэ / Хасельман / Парызі (2021) Аспэ / Клаўзер / Цайлінгер (2022) Л’Юе / Краус / Агасціні (2023)