Вікіпедыя:Праект:Ці ведаеце вы/Падрыхтоўка/Архіў

9 лістапада 2024 года

• Тэарэма Паскаля ўстанаўлівае важныя праектыўныя ўласцівасці канічных сячэнняў.
• Гідрастатычны парадокс заключаецца ў несупадзенні вагі вадкасці, налітай у пасудзіну, з сілай ціску на дно гэтай пасудзіны.
• У генах эўгленавых пратыстаў знойдзены інтроны III групы.
• На з’езд еўрапейскіх манархаў у Луцк прыбыло ў некалькі разоў больш людзей, чым насельніцтва горада.
• Пілігрымы прынеслі да абраза Маці Божай Чэнстахоўскай шматлікія ахвяраванні і дары.
• Тастамент апошняга з роду князёў Саламярэцкіх быў прызнаны несапраўдным.
• Ваенна-паветраныя сілы Катангі выкарыстоўвалі самаробныя авіябомбы з гранат і бутэлек.

20 верасня 2024 года

• На дыяграме стану рэчыва існуе пункт, дзе ў раўнавазе знаходзяцца адразу тры яго фазы.
• Узбуджальнік эпідэмічнага сыпнога тыфу з’яўляецца найбліжэйшым родзічам мітахондрый.
• Некаторыя марскія малюскі здольныя ўскосна выконваць працэс фотасінтэзу.
• У траецкіх песнях асабліва персаніфікаваны вобраз бярозы.
• У Сярэднявеччы Познань была адной з галоўных рэзідэнцый польскіх князёў.
• Польскі прафесар даваў паказанні камісіі Кангрэса ЗША па расследаванні Катынскага расстрэлу ў масцы з меркаванняў бяспекі.
• Самы поўны ў свеце каталог моў выдае амерыканская евангельская хрысціянская арганізацыя.

9 жніўня 2024 года

• Біялюмінесцэнцыя з’яўляецца асобным выпадкам хемілюмінесцэнцыі.
• Неандэртальцы валодалі тэхнікай прадзення.
• У ведыйскай рэлігіі Адзіці выступае ўвасабленнем жаночага пачатку і мацярынства.
• Фламандскі картограф Герард Меркатар назваў свой збор карт у гонар міфічнага караля Лівіі.
• Пахавальная працэсія актрысы нямога кіно сабрала трыста тысяч чалавек.
• Часовы рабоча-сялянскі ўрад Украіны да пачатку 1919 года размяшчаўася ў Суджы.
• ЗША праз Балгарыю ў Беларусі набывалі супрацьтанкавыя ракеты для сірыйскіх паўстанцаў.

20 ліпеня 2024 года

• Мас-спектраметрыя заснавана на вызначэнні масы часціц, што ўтвараюцца пры іанізацыі малекул.
• Для рыб атрада гімнотападобных характэрна наяўнасць электрычных органаў.
• У XIX стагоддзі выявілася, што аксіёма Архімеда выконваецца не заўсёды.
• Адным з самых вядомых выпадкаў літаратурнай інквізіцыі стала пакаранне нашчадкаў і цела кітайскага паэта.
• Гарадскія ўлады Сан-Францыска аплачвалі жыллё для самаабвешчанага імператара Злучаных Штатаў.
• Першым эстонскім нацыянальным балетам стаў «Дамавік».
• У фантастычным фільме «Назад у будучыню» пад машыну часу быў мадыфікаваны аўтамабіль.

12 чэрвеня 2024 года

• Мерай таго, наколькі моцна аптычная сістэма збірае або рассейвае святло, з'яўляецца фокусная адлегласць.
• Тапаграфічныя ўмоўныя знакі на картах рознага маштабу маюць адзіную аснову паводле малюнка, колеру і шрыфтоў.
• Абсалютная вільготнасць паветра на Беларусі летам значна большая, чым зімой.
• Чукоцкае пісьмо, створанае Тэневілем, выступае прыкладам зараджэння пісьмовый традыцыі пры мінімальным уздзеянні звонку.
• Бібліятэка Вільнюскага ўніверсітэта найстарэйшая і адна з самых буйных у Літве.
• Другаснае закісанне віна мае адбывацца ў іншым посудзе, а не ў тым, які выкарыстоўваўся для пачатку працэсу.
• Для візуальнай праверкі якасці яек выкарыстоўваецца аваскоп.

24 мая 2024 года

• Прасторавае размяшчэнне атамаў вугляроду ў малекуле адамантана паўтарае размяшчэнне атамаў у крышталічнай рашотцы алмаза.
• Жывёлы абісальнай зоны акіяна часта валодаюць біялюмінесцэнцыяй.
• Карэйскі мастак Чон Сон адмовіўся ад канонаў кітайскага стылю жывапісу і набыў шматлікіх паслядоўнікаў.
• Астранамічная абсерваторыя, заснаваная ў Віленскай акадэміі ў 1753 годзе, стала чацвёртай па ліку ў Еўропе.
• Вялікабрытанія, каб прадухіліць уступленне Іспаніі ў Другую сусветную вайну, падкупіла асабістага сябра Франсіска Франка.
• Былы вайсковец Вафен-СС даслужыўся да афіцэра ў арміі Ізраіля, выдаючы сябе за яўрэя.
• Найбуйнейшая канцэртная зала Еўропы знаходзіцца ў французскім Нантэры.

28 красавіка 2024 года

• Талочныя песні суправаджалі працу беларускага земляроба і на сяўбе, і на жніве.
• Бацька японскага капіталізму прымаў удзел у стварэнні звыш ста кампаній і каля трыццаці каледжаў і ўніверсітэтаў.
• Першы нацыянальны манумент у ЗША, прысвечаны не прэзідэнту, быў адкрыты ў гонар вучонага-батаніка.
• Заснавальніку сучаснай кітайскай арніталогіі паступіць ва ўніверсітэт дапамог памідор.
• Замежныя камандзіроўкі ваенных саветнікаў і ваенспецоў спрыялі іх кар’ернаму росту ва Узброеных сілах СССР.
• Папулярнасці локшыны хуткага прыгатавання ў Японіі спрыялі захоп закладніцы і яго асвятленне ў СМІ.

20 красавіка 2024 года

• Засуха 2100-х гадоў да н.э. была адной з найбольш цяжкіх, па выкліканых ёю сацыяльных узрушэннях, кліматычных падзей галацэну.
• Тамборская мова з інданезійскага вострава Сумбава цалкам загінула падчас вывяржэння вулкана.
• Ацтэкі лячылі жываты і сэрцы рукамі д’ябла.
• Першы ў гісторыі начны паветраны таран здзейснены на самалёце І-15.
• Апошні прысуд па справе аб знішчэнні Хатыні вынесены ў 2024 годзе.
• У амерыканскім Карбандэйле можна было назіраць два поўных сонечных зацьменні з інтэрвалам у сем гадоў.
• Уінсарскі ўніверсітэт з’яўляецца самым паўднёвым у Канадзе.

3 красавіка 2024 года

• Адзіны ў свеце падводны пласціністы грыб расце ў верхнім басейне ракі Роўг у ЗША.
• Паводле генетычных даследаванняў сучасная буйная рагатая жывёла паходзіць ад васьмідзесяці тураў, прыручаных у Анатоліі і Сірыі.
• У многіх раёнах Аўстраліі сустракаюцца здзічэлыя коні.
• Пасля далучэння зямель Беларусі да Расійскай імперыі пачаліся масавыя падараванні сялян чыноўнікам.
• Лідскі аэрадром з’яўляецца адным з найстарэйшых у свеце.
• Беларускія спецслужбы дапамаглі літоўскім уладам затрымаць кіраўніка Камуністычнай партыі Літвы.
• Ужыванне трусінага малака можа дапамагчы людзям пасля трансплантацыі.

14 сакавіка 2024 года

• Паблізу Лафатэнскіх астравоў у Нарвежскім моры фарміруецца сістэма магутных віроў.
• Спосаб, якім японскія рыбакі запісвалі ўлоў, стаў самастойным відам мастацтва.
• Абарона Смаргоні ў час Першай сусветнай вайны працягвалася васямсот дзесяць дзён.
• Першы кавалер чатырох ордэнаў Чырвонага Сцяга два з іх атрымаў у час савецка-польскай вайны на тэрыторыі Беларусі.
• Маладая жанчына была пакінута на востраве Урангеля і здолела выжываць там амаль два гады разам з коткай.
• Двухтысячагадовую гісторыю Чаншы знішчыў пажар, учынены людзьмі, якія хацелі зберагчы горад ад захопу.
• На Спецыяльнай Алімпіядзе няма мэты выявіць наймацнейшага і зафіксаваць спартыўныя рэкорды.

29 лютага 2024 года

• Эктапічная рэкамбінацыя часта прыводзіць да храмасомнай перабудовы.
• На паўднёвым захадзе Мадагаскара ўтварыўся ўнікальны калючы лес.
• Заваяванне Харэзма манголамі пачалося з аблогі гарнізонаў і ўмацаванняў на рацэ Сырдар’і.
• Літара Ŭ была першы раз выкарыстана ў беларускамоўных дыялогах герояў кнігі Габрыэля Асоўскага.
• Земская рэформа ў Расійскай імперыі прадугледжвала стварэнне органаў мясцовага самакіравання ў сельскай мясцовасці.
• Дачка канадскага лекара засведчыла, што ён быў прататыпам Індыяны Джонса.
• У чатырохразовага алімпійскага чэмпіёна па кіданні дыска на працягу ўсёй кар’еры не было трэнера.

20 лютага 2024 года

• Некалькі скачкоў канцэнтрацыі ізатопу вугляроду-14 у атмасферы дапамагаюць датаваць падзеі мінулага.
• Самае атрутнае дрэва ў свеце мае плады вельмі падобныя на звычайныя яблыкі.
• З гемалімфы мечахвостаў атрымліваюць рэактыў для праверкі стэрыльнасці медыцынскіх прэпаратаў.
• Чатырохгадовы канфлікт у Танзаніі стаў першай зарэгістраванай вайной малпаў.
• За часамі кіравання імператара Мікалая I у Расійскай імперыі праводзілася інвентарная рэформа.
• У гісторыю Казахстана Фаціма Габітава ўвайшла як жонка і муза трох выбітных асоб.
• Нью-Мексіканскі высакагорны ўніверсітэт мае галоўны кампус у Лас-Вегасе.

9 лютага 2024 года

• Кветкавая расліна сямейства астравых знікла ў прыродзе, бо пахла шакаладам.
• Некаторыя жукі здольныя жыўцом праходзіць праз стрававальную сістэму жаб.
• Адно з найбольш значных масавых выміранняў з’яўляецца амаль выключна вынікам чалавечай дзейнасці.
• Зборшчыкі ахвяраванняў для цэркваў з Іванава мелі сваю сакрэтную гаворку.
• Сын былога афраамерыканскага раба стаяў ля вытокаў развіцця навуковага бавоўніцтва ва Узбекістане.
• Вынікам мядовага месяца амерыканскай даследчыцы сталі першая жаночая зімоўка і цяжарнасць у Антарктыдзе.
• Самая высакагорная міжнародная шаша ў свеце злучае Пакістан і Кітай.

27 студзеня 2024 года

• Найбольш распаўсюджаным тыпам зорных сістэм з’яўляюцца дыскавыя галактыкі.
• Самкі некаторых павукоў кормяць дзіцянят уласнымі вантробамі.
• Самы вялікі з захаваных калцеш знойдзены на паселішча вікінгаў у Англіі.
• Арнамент німба на іконе «Маці Божая Адзігітрыя» са Слуцкага раёна ўласцівы італа-крыцкай школе жывапісу.
• Гродзенскі гадзіннік на вежы касцёла Святога Францыска Ксаверыя лічыцца самым старым у Еўропе з тых, чый механізм працуе па сёння.
• Сельскі стараста быў галоўнай апорай улады на вёсцы ў Расійскай імперыі пасля 1861 года.
• Для аднаўлення месца свайго дзяцінства фатограф з жонкай арганізавалі высадку двух з паловай мільёнаў дрэў.

10 студзеня 2024 года

• Знакам князёў старажытнай Кіеўскай дзяржавы з уладарнага роду Рурыкавічаў быў трызуб.
• Напачатку XVII стагоддзя менскі магістрат абураўся, што кальвінская грамада збудавала сваю «царкву», а павіннасцей на карысць горада не нясе.
• Кошт маёмасці найвялікшага карупцыянера ў гісторыі Кітая быў супастаўны з даходамі дзяржавы за восем гадоў.
• Першым савецкім аўтамабілем, удастоеным дзяржаўнага знака якасці, стаў БелАЗ-540А.
• Упершыню паспяховую пасадку на Марс здзейсніў амерыканскі касмічны апарат «Вікінг-1».
• Рэсурсы Дэмакратычнай Рэспублікі Конга ў час Другой кангалезскай вайны эксплуатаваліся іншымі афрыканскімі краінамі.

20 снежня 2023‎ года

• Школа Тоса развіла традыцыі японскага сярэднявечнага жывапісу Ямато-э.
• Адным з камандуючых «атакі мерцвякоў» у Першую сусветную вайну быў польска-беларускі мастак.
• Нямецкі прадпрымальнік дзякуючы членству ў НСДАП здолеў выратаваць ад гібелі дзвесце тысяч чалавек.
• Пасаду міністра знешняга гандлю Дэмакратычнай Рэспублікі Конга займала выдуманая асоба.
• Венесуэла прэтэндуе на большую частку тэрыторыі Гаяны.
• Горад Чэнду з'яўляецца сусветным цэнтрам даследавання і аховы вялікіх панд.
• Міжнародны саюз беларускіх пісьменнікаў мае мэтай пашырэнне прасторы беларускай літаратуры ў свеце.

30 лістапада 2023‎ года

• Ураган «Оціс», што абрынуўся на Мексіку, лічыцца самым моцным трапічным цыклонам у Заходнім паўшар’і з пачатку метэаназіранняў.
• У год першай згадкі Маладзечна ў бітве пры Буйр-Нууры ў палон захапілі звыш 70 тысяч чалавек і ўдвая больш свойскай жывёлы
• Бацька аднаго з паслоў ЗША ў Расіі служыў і ў амерыканскай, і ў савецкай арміях.
• Студэнты з ГДР, якія вывучалі рускую мову ў БССР, ужывалі беларусізмы.
• Самы вялікі ў свеце айсберг адкалоўся ад шэльфавага ледавіка Фільхнера ў Антарктыцы.
• Аргенцінец Ліянель Месі восем разоў атрымоўваў футбольны «Залаты мяч».
• У нідэрландскім Хардэрвейку дарогу могуць пераходзіць судны.
• Апошняя песня «The Beatles» была створана пры дапамозе штучнага інтэлекту.

19 лістапада 2023‎ года

• Відаўтварэнне на астравах адбываецца хутчэй, чым на мацерыках.
• Першай краінай Еўропы, дзе жанчыны атрымалі выбарчае права, стала Вялікае Княства Фінляндскае.
• Змітрака Бядулю заахвоціў пісаць па-беларуску збіральнік яўрэйскага фальклору з Даўгінава.
• Каўказская Беларуская Рада адну з галоўных сваіх задач бачыла ў эвакуацыі беларусаў на радзіму.
• Падчас Кумульскага паўстання чырвонаармейцы і белаэмігранты змагаліся на адным баку.
• Званне Героя Савецкага Саюза армейскі кухар атрымаў за тое, што з сякерай і вінтоўкай паланіў экіпаж нямецкага танка.
• Маямскі ўніверсітэт знаходзіцца ў горадзе Оксфард, а назвай звязаны з племем індзейцаў.

20 кастрычніка 2023‎ года

• Модуль сцёку вылічваецца шляхам дзялення расходу вады на плошчу вадазбору.
• Даследчыкі эвалюцыйных, біягеаграфічных і экалагічных працэсаў даказалі, што часамі заснавальнік забірае ўсё.
• Прыхільнікі індахецкай гіпотэзы мяркуюць, што анаталійскія мовы аддзяліліся ад астатніх індаеўрапейскіх задоўга да з’яўлення праіндаеўрапейскай мовы.
• Рускія добраахвотнікі, якія прымалі ўдзел у канфліктах падчас распаду Югаславіі, выкарыстоўвалі манархічныя сімвалы.
• Аховай амерыканскіх баз у Іраку займаліся прыватныя ваенныя кампаніі.
• Дэпутат Еўрапарламента ад Харватыі патрабаваў прызнаць СААЗ тэрарыстычнай арганізацыяй.
• Раз’яднальнікі электрычных ланцугоў высокага напружання часта прыводзяцца ў дзеянне электрычнымі рухавікамі.

9 кастрычніка 2023‎ года

• Калі выпадковая велічыня мае аднолькавы шанец прыняць кожнае з канечнага набору значэнняў, узнікае раўнамернае дыскрэтнае размеркаванне імавернасцей.
• У Старажытных Афінах перад народным сходам штогод ставілася пытанне аб выгнанні з горада асобных грамадзян.
• Адна з галоўных святынь іслама ў Іерусаліме неаднаразова разбуралася землетрасеннямі і аднаўлялася.
• Супраць алжырскіх партызан французы будавалі загараджальныя лініі.
• Былыя дарфурскія паўстанцы выступілі міратворцамі ў канфлікце двух суданскіх генералаў.
• Для пераўтварэння пераменнага току ў пастаянны выкарыстоўваецца дыёдны мост.
• Апошні фільм лаўрэата прэстыжных кінапрэмій сусветная крытыка назвала безгустоўным.

1 кастрычніка 2023‎ года

• Самае старажытнае знойдзенае драўлянае збудаванне папярэднічае з’яўленню Homo sapiens на сто тысяч гадоў.
• Гісторык Бартальд Георг Нібур прапанаваў тэорыю пра паходжанне патрыцыяў і плебеяў у выніку заваявання рымскімі царамі лацінскіх пасяленняў.
• Першы беларускамоўны раман пісаўся на працягу 1914—1929 гадоў.
• Пасля закрыцця чыгункі станцыю ў Навагрудку перапрафілявалі ў аўтамабільную.
• Ад буйнога нафта- і газаноснага басейна, што знаходзіцца сярод адкладаў пермскага перыяду, атрымаў назву ўніверсітэт у Тэхасе.
• Амерыканскі жакей дваццаць дзевяць гадоў валодаў сусветным рэкордам па колькасці прафесійных перамог у скачках.
• Пераважная колькасць ахвяр цыклона «Даніэль» загінула ад абвальвання дзвюх плацін.

20 верасня 2023‎ года

• Адзін з відаў чараўнікоў прываблівае крывасмокаў водарам, падобным на пах чалавечага цела.
• Рыбы сямейства панцырнікавых здольны выкарыстоўваць для дыхання атмасферны кісларод.
• Прозвішча Радзівілаў паходзіць ад старабалцкага двухасноўнага імя.
• Працэдура асвячэння Мядзельскай Кальварыі доўжылася чатыры дні.
• Гамбійскі полк Каралеўскіх заходнеафрыканскіх пагранічных сіл Вялікабрытаніі пачаў і скончыў сваю гісторыю як рота.
• Звяржэнню манархіі ў Эфіопіі паспрыяў эрытрэйскі сепаратызм.
• Гульнявыя рухавікі звычайна ўключаюць адпаведныя бібліятэкі і выкарыстоўваюцца для іншых відаў інтэрактыўных праграм.

19 жніўня 2023‎ года

• Апынуўшыся ў безабаронным горадзе, кітайскі палкаводзец перамог ворага, адкрыўшы перад ім вароты.
• Патсдамскі эдыкт заклікаў пратэстантаў пераехаць у Брандэнбург.
• Польскі лётчык узначальваў ваенна-паветраныя сілы двух самаабвешчаных дзяржаў у Афрыцы.
• Міністэрства энергетыкі ЗША было створана як рэакцыя на нафтавы крызіс 1973 года.
• Марсаходы дэманструюць шэраг пераваг перад стацыянарнымі пасадачнымі апаратамі.
• У назве папулярнай сістэмы кіравання базамі даных спалучаецца імя дачкі распрацоўшчыка і назва мовы запытаў.
• Фармат выявы 16:9 стаў найбольш распаўсюджаным варыянтам суадносін бакоў для тэлевізараў і камп’ютэрных манітораў.

9 жніўня 2023‎ года

• У лясах Барнеа вядомы від пальм, які цвіце і плоданасіць пад зямлёй.
• Рэцэпт качкі па-пекінску з’явіўся ў сярэднявечным дыетычным настаўленні, напісаным прыдворным медыкам.
• «Альгамбрскі дэкрэт» прадпісваў яўрэям Іспаніі або перайсці ў хрысціянства, або пакінуць краіну.
• Папярэднік Алабамскага ўніверсітэта стаў першай у ЗША навучальнай установай для афраамерыканцаў, фінансаванай дзяржавай.
• На мяжы Егіпта і Судана ляжыць тэрыторыя, на якую ніводная з гэтых дзяржаў не прэтэндуе.
• Першы патэнт на судна з падводнымі крыламі быў выдадзены ў Францыі.
• «Клептакацяня» Дасці прынесла дадому больш за 600 рэчаў пасля сваіх начных вылазак.

30 ліпеня 2023‎ года

• Адным з першых стаў прымяняць каардынатную сетку на картах «бацька» кітайскай традыцыйнай картаграфіі.
• Здольнасць прасцейшага арганізма выбіраць самы кароткі шлях прапануюць выкарыстоўваць для пошуку яшчэ не адкрытых рымскіх дарог.
• Вынаходнік першага ў свеце шлюза сучаснага тыпу працаваў на Вялікім канале Кітая.
• Цёзка Адольфа Гітлера выступаў супраць апартэіду і перамог на мясцовых выбарах у Намібіі.
• Партызанскае садоўніцтва звычайна прадугледжвае неардынарны падыход да азелянення.
• Кінатрылогія «Уладар пярсцёнкаў» уваходзіць у лік самых касавых фільмаў усіх часоў.

19 ліпеня 2023‎ года

• У бразільскіх штатах Амазонас і Рандонія сустракаюцца дрэвы з паўтараметровым лісцем.
• Некаторыя бруханогія малюскі здольныя аддзяліць галаву і вырасціць новае цела.
• Адна з самых кравапралітных бітваў у гісторыі адбылася ў Старажытным Кітаі дваццаць тры стагоддзі таму.
• Канкурэнцыя Людвіка Паца з Адамам Чартарыйскім за руку і сэрца дзяўчыны мела палітычны падтэкст.
• Апошняя завершаная карціна Густава Клімта была прададзена на лонданскім аўкцыёне за рэкордную для Еўропы суму.
• Першая легальная прыватная ваенная кампанія стваралася для абыходу міжнароднага эмбарга супраць апартэіду.
• В’етнамскія жанчыны на святочных мерапрыемствах носяць аазай.

11 ліпеня 2023‎ года

• Адным з галоўных фактараў фарміравання зямной кары з'яўляецца магматызм.
• Жоўцевыя кіслоты належаць да класа стэроідаў.
• Высаджванне шматлікіх вербаў дапамагло стварыць адно з найбуйнейшых фартыфікацыйных збудаванняў у гісторыі.
• На Закарпацкай нізіне для барацьбы з паводкамі ўздож рэк узведзены дамбы.
• Пасля смерці Чынгісхана была складзена «Тайная гісторыя манголаў».
• Праз высокую патрабавальнасць да сваіх твораў пачынальнік сербскай літаратуры ХХ стагоддзя надрукаваў толькі дзве кнігі.
• «Паляўнічыя на ІДІЛ» большую частку страт панеслі ад амерыканскай авіяцыі.

4 ліпеня 2023‎ года

• Метад выпадковага лесу заключаецца ў выкарыстанні ансамбля дрэў рашэнняў.
• У Старажытным Егіпце за вайсковую доблесць узнагароджвалі залатымі мухамі.
• Адначасовае выкраданне двух імператараў паўплывала на прозвішчы, эканоміку і сексуальныя нормы Старажытнага Кітая.
• Сабакі-пудзелі атрымалі сваю назву таму, што выкарыстоўваліся ў паляванні на вадаплаўных птушак.
• Слова «манкурт» упершыню з’явілася ў рамане кіргізскага пісьменніка Чынгіза Айтматава, перакладзенага ў 1987 годзе на беларускую мову.
• Вытворчасць піва і гарэлкі ў Цэнтральна-Афрыканскай Рэспубліцы трапіла пад кантроль расійскіх наймітаў.
• Сербскі тэнісіст Новак Джокавіч здабыў рэкордныя дваццаць тры тытулы Вялікага шлема.

25 чэрвеня 2023 года

• За чатырохтысячагадовую гісторыю Кітая толькі адзіная жанчына валодала вярхоўным тытулам імператара.
• Мастацкая стужка, у якой адбыўся акцёрскі дэбют заснавальніка беларускай кінематаграфіі, была закапана ў зямлю і згінула.
• Першая кітайская жанчына-архітэктар была музай паэта, іграла ў спектаклі для нобелеўскага лаўрэата, пісала літаратурныя творы і выявіла найстарэйшы драўляны будынак.
• Паштовая адміністрацыя ААН выпускае маркі з пазнакай наміналу ў доларах для офіса ў Нью-Ёрку, швейцарскіх франках для офіса ў Жэневе і еўра — у Вене.
• Класіфікацыя воблакаў была дапоўнена дзякуючы ўдзелу грамадзянскай навукі і добраахвотных непрафесійных памочнікаў.
• Іспанскі тэнісіст Карлас Алькарас стаў самым маладым лідарам сусветнага рэйтынга ў гісторыі.

14 чэрвеня 2023 года

• Самы вялікі востраў Беларусі знаходзіцца на Асвейскім возеры.
• У назве горада Барысава можна адшукаць балцкія карані.
• Слова «грубіян» паходзіць ад імя персанажа нямецкага фальклору.
• Інфарматар брытанскай сакрэтнай разведкі трапіў у зняволенні ў сакрэтныя турмы амерыканскага ЦРУ.
• Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка мае адразу тры афіцыйныя сталіцы.
• Рэкорд па перамогах на этапах Кубка свету па гарналыжным спорце належыць амерыканцы Мікаэле Шыфрын.
• У палатнянай тканіне ніткі асновы і ўтка чаргуюцца ў шахматным парадку.

26 мая 2023 года

• Непасрэдных сведчанняў існавання праіндаеўрапейскай мовы няма, але навуковая супольнасць пераканана ў гэтым.
• Зменныя велічыні ў матэматычным мадэляванні і эксперыментальных навуках могуць быць залежныя ці незалежныя.
• Сунічны фізаліс шырока ўжываюць у кулінарыі.
• Некаторыя матылі сілкуюцца слязамі птушак.
• Стыль старадаўняга кітайскага мастацтва з пёрамі зімародка спрыяў багаццю Кхмерскай дзяржавы, але давёў да гібелі шэраг відаў.
• Тэрмін «Беларусія» ўпершыню ўжыў паплечнік Багдана Хмяльніцкага.
• Фінляндыя стала трыццаць першым членам НАТА.

19 красавіка 2023 года

• Ураўненне Бернулі звязвае скорасць і ціск у патоку вадкасці пры ўстойлівым цячэнні.
• Рагавыя паясы і шчыты браняносцаў змацаваныя злучальнай тканкай, што забяспечвае рухомасць іх панцыра.
• Нашчадак слуцкіх выбранцаў заклаў асновы армій Анголы і Самалі.
• На працягу тыдня на Каморскіх астравах кіравалі замежныя найміты.
• У Беларусі каляровую шкалу ўзроўня небяспекі ў прагнозы надвор’я ўключылі пасля цыклона «Хаўер».

18 сакавіка 2023 года

• Паколькі кветкі розных травяністых раслін распускаюцца і закрываюцца ў пэўны час сутак, можна стварыць кветкавы гадзіннік.
• Карміць птушанят па́ры сініц-апалоўнікаў дапамагаюць асобіны, якія не размнажаліся.
• Вядомая з XVIII стагоддзя папулярная польская дзіцячая песня часта прыпісваецца беларускаму паэту Уладзіславу Сыракомлю.
• Нарвежскі палярны даследчык і дзяржаўны дзеяч Фрыцьёф Нансен ажыццявіў ідэю выдачы замежных пашпартоў уцекачам.
• Цэнтральнае тэлеграфнае агенцтва КНДР адзначыла паспяховае супрацоўніцтва з ЗША ў вызваленні судна, захопленага піратамі.

18 лютага 2023 года

• Неад’емнай уласцівасцю вадкасці ў стане спакою з’яўляецца паверхневае нацяжэнне.
• Знойдзеная ў Брэтані каменная пліта Сен-Белек адлюстроўвае, як лічаць, прастору ўладарства бронзавага веку і прызнаецца самай ранняй картай у Еўропе.
• Галоўным храмам Кіева-Пячэрскай лаўры з’яўляецца Успенскі сабор, месца пахавання вялікіх князёў кіеўскіх.
• Манах-базыльянін з Барунаў захаваў у рукапісе беларускія камічныя маналогі XVIII стагоддзя.
• Пагранічная вайна 1998—2000 гадоў паміж Эфіопіяй і Эрытрэяй завяршылася Алжырскім мірным пагадненнем.

18 студзеня 2023 года

• Насенне паўднёваафрыканскай расліны падобнае на экскрыменты антылоп, чым падманвае жукоў-гнаевікоў.
• Наймітаў на вайну ў Анголе набіралі праз аб’явы ў часопісе.
• Верш Янкі Купалы «А хто там ідзе?» перакладзены на сто адну мову свету.
• Міжнароднае брацтва кіроўцаў грузавікоў аб’ядноўвае больш за мільён членаў.
• Для ацэнкі адпаведнасці паверхняў вертыкальнай ці гарызантальнай плоскасці выкарыстоўваецца грунтвага.

18 снежня 2022 года

• Галоўная функцыя лялькі Берагіні быць заступніцай і абаронцай ад злых духаў і суроку, прыносіць дастатак.
• Мсціслаўскі гісторыка-археалагічны музей — адзіны ў Магілёўскай вобласці, значная частка экспанатаў якога атрымана падчас раскопак.
• Брытанскія адмыслоўцы назвалі найвялікшым творам дваццатага стагоддзя пісуар, створаны франка-амерыканскім мастаком.
• Колькасць праглядаў песні «Despacito» большая, чым насельніцтва Зямлі.
• Хакатон ладзіцца, каб сумесна і згуртавана вырашыць складаную задачу за кароткі час.

12 лістапада 2022 года

• Сплаў рэдказямельных элементаў называюць мішметалам.
• Насавыя адтуліны ў кітападобных размешчаны на цемені.
• Першая ў еўрапейскай навуцы пра мову сістэматычная граматыка з’явілася дзякуючы Дыянісію Фракійскаму.
• Пісьменніца Людвіка Сівіцкая ў псеўданіме зашыфравала дзень уласнага нараджэння.
• Першая беларуская сетка фаст-фуду ў Мінску насіла назву «Хутка-смачна».

4 кастрычніка 2022 года

• Невялікі астэроід Іда мае ўласны спадарожнік.
• Найвышэйшы пункт Беларусі знаходзіцца на Івянецкім узвышшы.
• Паводле легенды, велічны храм, які меў з’явіцца ў горадзе Дубна (Украіна), быў з-за памылкі ўзведзены ў аднайменнай беларускай вёсцы.
• У адным баі ўпершыню прыменены танк Т-26, адбыўся танкавы таран і здзейсніў подзвіг першы Герой Савецкага Саюза з Беларусі.
• Помнік аўтару «Зямлі пад белымі крыламі» ў Кіеве быў выраблены коштам Беларусі, а ўсталяваны дзякуючы ўкраінскім мецэнатам.

4 верасня 2022 года

• Даліна Прыпяці ў межах Лунінецкай нізіны ў шырыню перасягае семдзесят кіламетраў.
• На беларускім абразе XVI стагоддзя рэзалі хлеб і сала — менавіта гэта і дапамагло яго выявіць.
• Грамадзяне даваеннай Польшчы з ліку ўдзельнікаў вайны ў Іспаніі былі пазбаўлены польскага грамадзянства, але атрымалі ганаровае іспанскае.
• Ураджэнец Баранавічаў узначальваў украінскую механізаваную брыгаду ў Іраку.
• Беларусь стала першай краінай, якая юрыдычна ўзаконіла смарт-кантракты.

5 жніўня 2022 года

• Падчас апошняга ледавіковага максімуму найбольшым па плошчы біёмам Зямлі быў тундрастэп.
• Першая амерыканская друкаваная кніга вершаў апублікавана жанчынай.
• Шляхціц з Беларусі напісаў эканамічны трактат пра асваенне пусткавых земляў у Брандэнбургскай марцы.
• Музыку да пастаноўкі «Паўлінкі», якую ў 1913 годзе зладзіў Беларускі навукова-літаратурны гурток студэнтаў у Пецярбургу, стварыў літоўскі кампазітар.
• Ісландыя, не маючы ўласных узброеных сіл, прыняла ўдзел у некалькіх місіях міратворчых сіл ААН і НАТА.
• Самы вялікі нацыянальны парк свету размяшчаецца на Грэнландыі.

5 ліпеня 2022 года

• Найвышэйшыя нерухомыя дзюны на Зямлі знаходзяцца ў пустыні Бадын-Джаран у Кітаі.
• Згодна легендзе, сталіца Кхмерскай імперыі была заснавана непадалёк возера на месцы, дзе спыніўся слон манарха.
• Княгіня Алогія, жонка Уладзіміра Святаславіча, мела асобны двор у Ноўгарадзе і дружыну, роўную княжацкай.
• З развіццём артылерыі на змену сярэднявечнай фартыфікацыі прыйшла бастыённая сістэма ўмацаванняў.
• Беларускіх літаратараў на чужыне па Другой сусветнай вайне задзіночыла аб’яднанне «Шыпшына».

5 чэрвеня 2022 года

• Адзіным узорам дагістарычнага наскальнага мастацтва на тэрыторыі Грузіі з’яўляюцца Трыялецкія петрогліфы.
• На Тыбеце распаўсюджана асаблівая форма практыкі будысцкай рэлігіі.
• Уверцюра ўзнікла ў Італіі XVII стагоддзя як уступ да оперы.
• У Стамбуле знаходзіцца Музей Адама Міцкевіча з сімвалічнай магілай паэта.
• Падчас эфіопа-эрытрэйскага канфлікту супрацьстаялі расійскія і ўкраінскія вайскоўцы.
• Клён ясенялісты, завезены з Паўночнай Амерыкі, сфарміраваў у Еўразіі другасны арэал і праяўляе інвазійныя ўласцівасці.

3 мая 2022 года

• У выніку спалучэння старажытных культаў тыбецкіх народаў з будызмам узнікла сінкрэтычная рэлігія.
• Новая Швецыя з’явілася на берагах ракі Дэлавэр на тэрыторыі сучасных амерыканскіх штатаў Дэлавэр, Нью-Джэрсі і Пенсільванія.
• Каралеўства Італія было абвешчана на чале з апошнім сардзінскім каралём.
• Адзіная масавая дэманстрацыя немцаў у Трэцім рэйху супраць дэпартацыі яўрэяў дамаглася выканання сваіх патрабаванняў.
• Чалавечыя фекаліі ў бляшанцы былі прададзены на аўкцыёне за 220 тыс. еўра як твор мастацтва.

2 красавіка 2022 года

• Лічынкі-лептацэфалы вугрападобных марфалагічна вельмі адрозніваецца ад дарослых рыб.
• Пліты з напісанымі на іх паведамленнямі, якія штодзённа выстаўляліся на Рымскім форуме, былі папярэднікамі газет.
• Разам са Святым Мікалаем у дні Раства да благіх дзяцей прыходзіць адмоўны персанаж, каб пакараць іх за паводзіны.
• Горад Отэпя носіць неафіцыйны тытул «зімовай сталіцы» Эстоніі.
• Парашутны спорт уключае між іншым скачкі на дакладнасць прызямлення.

20 студзеня 2022 года

• Самы ўсходні пункт мацерыка Паўночная Амерыка знаходзіцца на паўвостраве Лабрадор.
• Некаторыя віды наезнікаў-браканідаў выкарыстоўваюцца ў біялагічнай барацьбе са шкоднымі насякомымі.
• Разбойнік Бармалей з казак Карнея Чукоўскага атрымаў імя сугучнае назве вуліцы ў Санкт-Пецярбургу.
• Дыснееўскі мультфільм 1950 года пра Папялушку стаў асновай рамантычнага фэнтэзійнага рэмэйка, агучанага і па-беларуску.
• У вызваленні беларуса з лівійскага палону ўдзельнічаў кіраўнік Чачэнскай Рэспублікі.

27 лістапада 2021 года

• Тып аднаклетачных жгуціканосцаў разглядаецца як сястрынскі таксон да шматклетачных жывёл.
• У самцоў мушак дразафілаў шлюбныя паводзіны ўключаюць тан­цы і «пес­ні».
• Радзівілаўская карта зямель Вялікага Княства Літоўскага выдзяляецца незвычайнай для свайго часу дакладнасцю і багаццем дэталей.
• Падчас Другой сусветнай вайны амерыканскі марскі пехацінец паабяцаў бутэльку віскі Джону Кенэдзі, а выканаў сваё абяцанне, калі той ужо быў прэзідэнтам.
• Чэмпіёнам першага сезона Усходне-Еўрапейскай хакейнай лігі стаў клуб «Нёман» з Гродна.

19 кастрычніка 2021 года

• Сярод карпавых рыб ёсць адзіны тыповы драпежнік.
• Глыбоцкія скамарохі прывучалі танцаваць мядзведзяў, перад тым абуваючы іх.
• Беларуская памешчыца прайграла ў карты шмат грошай рускаму афіцэру і аддала замуж за яго сваю дачку, а завяршылася гісторыя пабудовай касцёла ў вёсцы Вярэйкі.
• Пераход у праваслаўе і заручыны з губернатарскай дачкой не выратавалі беларускага памешчыка ад рэпрэсій.
• Суд заняў бок барона, які забіў князя і беларускіх сялян.

19 верасня 2021 года

• Фаралонавы астравы, што ляжаць на захад ад Сан-Францыска, з’яўляюцца месцам навуковых даследаванняў.
• У гонар багіні Геры кожныя чатыры гады ладзіліся спартыўныя спаборніцтвы ў бегу сярод дзяўчат.
• Вядомы ліст запарожцаў турэцкаму султану па легендзе быў напісаны кашавым атаманам Іванам Сірко.
• Каб не атрымаць статусу аса, амерыканскі лётчык спецыяльна не збіваў варожыя самалёты.
• У беларуска-літвінскіх шахматах выкарыстоўваецца дошка памерам дзевяць на дзевяць клетак, а дадатковай фігурай стаў княжыч.

13 жніўня 2021 года

• У сістэме сімвалаў кітайскага пісьма знакі расстаўлены ў парадку павелічэння колькасці рыс.
• Вылучэнне перыяду фарміравання ў амерыканскай археалогіі з’яўляецца альтэрнатывай традыцыйнай перыядызацыі археалагічных культур.
• Астравы Трындады-э-Марцін-Вас са складу бразільскага штата Эспірыту-Санту знаходзяцца ў акіяне больш як за 1100 км ад яго сталіцы.
• Палац Тызенгаўза, які быў кампазіцыйным цэнтрам Гарадніцы, разбурылі ў 1915 годзе.
• У былой сакрэтнай штаб-кватэры Адольфа Гітлера зараз знаходзіцца музейная ўстанова.

8 ліпеня 2021 года

• Навучэнцамі Шклоўскай балетнай школы былі прыгонныя з навакольных вёсак і мясцовыя кадэты.
• Пуанты ўпершыню скарыстала італьянская балерына Марыя Тальёні.
• Беларускі падарожнік сустрэў у Гімалаях снежнага чалавека, аднак страціў жонку.
• Жонка амерыканскага афіцэра, які трапіў у в’етнамскі палон, палічыла мужа нябожчыкам і знайшла сабе іншага.
• Кітайскага вучонага называюць «бацькам» гібрыднага рысу.
• Брат беларускага рэжысёра Валерыя Мазынскага загінуў у тэракце ў Емене.

8 чэрвеня 2021 года

• Шасціпрамянёвыя каралы ў выкапнёвым стане вядомы з ардовікскага перыяду, а, магчыма, і раней.
• Вандроўныя павукі-ваўкі не будуюць лоўчых сетак, а здабычу даганяюць скачкамі.
• Месца пахавання выкрадзеных расійскіх дыпламатаў шукалі амаль шэсць гадоў.
• Прадстаўнікі бакоў грамадзянскай вайны ў Лівіі неаднаразова ўступалі ў сутыкненні ў Мінску.
• Беларускія ўлады мэтанакіравана знішчаюць папуляцыю дзікоў у краіне.

28 сакавіка 2021 года

• Спелымі пладамі люфы карыстаюцца як мачалкамі.
• Наскальны малюнак свінні-бабірусы ў карставых пячорах вострава Сулавесі прызнаны найстаражытнейшым узорам выяўленчага мастацтва.
• Адраджальнік іўрыта нарадзіўся на тэрыторыі сучаснай Беларусі.
• Вядомы іракскі снайпер, які змагаўся з ІДІЛ, у маладосці наведаў БССР.
• Найпапулярнейшы міні-серыял у гісторыі стрымінгавай платформы Netflix пра шахматы.

7 лютага 2021 года

• У прыродзе вядомы прыклад цеснага сімбіёзу бясколернай і сіне-зялёнай водарасцей.
• У кіраўніцтва Арганізацыі вызвалення Палесціны ўваходзіў яўрэй.
• Па колькасці ахвяр Бхапальская катастрофа пераўзыходзіць Чарнобыльскую.
• Пошукі хімічнай зброі для польскага кантынгента ў Іраку скончыліся выяўленнем французскіх ракет.
• Лік 39 у Афганістане асацыюецца з прастытуцыяй.
• У двух курдскіх аўтаномных рэгіёнаў склаліся няпростыя адносіны.
• Польскае Радыё вяшчае таксама і на беларускай мове.

15 снежня 2020 года

• Яўрэйскі хлопчык, які загінуў у канцэнтрацыйным лагеры падчас Другой сусветнай вайны, меў свой профіль у Facebook.
• Амерыканец напісаў навуковую працу аб Саудаўскай Аравіі, а праз шмат гадоў стаў паслом ЗША у гэтай краіне.
• Футбольны клуб «Рывер Плэйт» трыццаць пяць разоў станавіўся чэмпіёнам Аргенціны.
• У рамане турэцкага пісьменніка Архана Памука апавяданне вядуць труп, намаляваная манета і чырвоны колер.
• У 2008 годзе адну з цэнтральных вуліц самага старажытнага горада Беларусі перайменавалі ў гонар Леніна.
• Узнагароджанне кітайскага лідара беларускім ордэнам адбылося за паўгода да яго заснавання.

15 лістапада 2020 года

• На Беларусі сустракаюцца прадстаўнікі дваццаці родаў карапузікаў.
• Вызваленне цалкам пустога ад ворага вострава забрала жыцці трохсот амерыканскіх байцоў.
• «Чалавек-грамаадвод» перажыў сем удараў маланкі.
• Беларускія дысідэнты ажыццяўлялі дзейнасць між іншым у Акадэміі навук БССР.
• Заснавальнікам сірыйскіх «Белых касак» стаў брытанец французскага паходжання з Сінгапура.
• Афіцыйным гарадскім святам Мінска з’яўляецца фестываль аматараў кампутарнай гульні «World of Tanks».

11 кастрычніка 2020 года

• Ірландцы Патрык Куінлан і Майкл Хоар змагаліся супраць адзін аднаго ў далёкім афрыканскім Конга.
• Атамана з Магілёўшчыны савецкія ўлады знішчылі толькі на пяты год.
• Самы доўгі парусны карабель у свеце стаіць на прычале ў Гдыні.
• П’еса «Белая хвароба» Карэла Чапека прадказала і акупацыю Чэхаславакіі, і пандэмію каранавіруса.
• Беларускі графічны дызайнер стаў сааўтарам герба і сцяга Таджыкістана.
• Трохразовы алімпійскі чэмпіён удзельнічаў у галадоўцы, каб дамагчыся разгляду ў беларускім парламенце змяненняў у выбарчы кодэкс.

14 ліпеня 2020 года

• Камчацкі краб мае масу да 7 кг.
• Рыба-нож здольная заплываць ва ўкрыцці «заднім ходам».
• Ліпічанская пушча атрымала назву ад колішняга двара Чацвярцінскіх.
• Заблукалыя перапісчыкі паслужылі падставай да ваеннага канфлікту паміж Малі і Буркіна-Фасо.
• На падляшскім дыялекце беларускай мовы адбываюцца тэатральныя паказы.
• Папулярны вядучы тэлеканала БТ згодна з легендай выпадкова трапіў на Зямлю і адкрыў для сабе свет анімацыі.

14 чэрвеня 2020 года

• Хмызняковы смоўж улоўлівае пах корму на адлегласпі да 1,5—2 м.
• Сярод усіх вандроўных жывёл cамыя далёкія міграцыі робіць палярная крачка.
• Доказам віны пачынальніка беларускай фатаграфіі, высланага ў Сібір пасля паўстання 1863 года, было крэсла.
• VI летнія Алімпійскія гульні не былі праведзены з-за выбуху вайны.
• Практычна ўся нафта і прадукты з яе, што вырабляюцца ў ЗША, праходзяць праз інфраструктуру горада Кушынга.
• Камета C/2019 Y4 (ATLAS) магла стаць адным з самых яркіх аб’ектаў на небасхіле ў маі 2020 года, калі б не разбурылася ў красавіку.

29 красавіка 2020 года

• Нільская гусь уваходзіць у спіс самых небяспечных відаў-інтрадуцэнтаў у Еўропе.
• Статус колішняга эксклава Літвы на тэрыторыі Беларусі дакладна не вызначаны.
• Сярод беларусаў ЗША мелася спроба стварэння альтэрнатыўнай царквы, арыентаванай на яднанне праваслаўных і католікаў.
• Украінскія міратворцы ў Іраку зараблялі менш за іншых членаў кааліцыі і пры гэтым мелі самыя працяглыя камандзіроўкі.
• Цэнтральнай сілай для пабудовы дэмакратычнай дзяржавы ў Тунісе пасля рэвалюцыі стала група з чатырох арганізацый.
• Гістарычны слоўнік беларускай мовы ўключае 37 выпускаў, якія выходзілі на працягу 35 гадоў.

19 сакавіка 2020 года

• Самыя старыя цвёрдыя рэчывы на Зямлі паводле ўзросту пераўзыходзяць Сонечную сістэму.
• Грыбы палююць на жывёл не толькі ў фантастычных кнігах.
• Часам такія дзеянні, як гульня з пяском, лічаць формай зносін з духамі ці д’ябламі.
• Старажытныя пуэбла — адна з найбольш славутых дакалумбавых археалагічных культур Паўночнай Амерыкі.
• Варыяцыя «Пагоні», калі яздок трымае дзіду ўперавес, вядома толькі на гарадскім гербе Ліпнішак.
• Яскравых прадстаўнікоў дыянісійскага тыпу культуры антраполаг Рут Бенедыкт знайшла ў Брытанскай Калумбіі.
• Яўрэяў-стваральнікаў помніка ахвярам Мінскага гета саслалі за яго ў ГУЛАГ.

16 лютага 2020 года

• Можна арганізаваць кіраваную тэрмаядзерную рэакцыю ў хатніх умовах.
• У атачэнні Туманнасці Андрамеды выяўлены дзясятак карлікавых галактык-спадарожнікаў.
• Юравіцкае ўзвышша аддзялілася ад Мазырскай грады ў выніку прарыву яе водамі ракі Прыпяць.
• З’яўленне ў імхоў тканак — гэта вынік іх прыстасавання да наземнага спосабу жыцця.
• Адна з найбуйнейшых прэснаводнах рыб у свеце была прызнана вымерлай.
• Вуліца ў цэнтры Віцебска названая ў гонар камісара, які дабіваўся, каб Віцебшчына выйшла са складу Беларусі.

17 студзеня 2020 года

• Адрозніваецца каля 1600 відаў бягоній.
• На меданосных пчол палюе пчаліны воўк.
• Стары будынак Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі цяпер займае Савет Рэспублікі.
• Самы выніковы амерыканскі снайпер Крыс Кайл атрымаў сваю першую вінтоўку ў падарунак ад бацькі ва ўзросце васьмі гадоў.

19 снежня 2019 года

• На полацкіх могілках пахаваныя два баварскія генералы.
• Амерыканскі прафесар матэматыкі Стэфан Варшаўскі нарадзіўся ў беларускім горадзе Ліда.
• У гонар Бялыніцкага абраза Божай Маці быў пабудаваны праваслаўны храм.
• Песня «Бу-бу» належыць творчасці рок-гурта «Ы.Ы.Ы.»

7 лістапада 2019 года

• Расліны не толькі накіроўваюць і абараняюць свае карані ад механічных пашкоджванняў, але і змазваюць іх для лепшага прасоўвання ў глебе.
• У хроніцы «Дзеянні данаў» апісваецца легендарная падзея, калі дзякуючы ваеннай хітрасці быў захоплены Полацк.
• Доўгі час песню беларускага аўтара лічылі ці то народнай, ці то прыпісвалі рускаму паэту.
• У 1950-х гадах у вёсцы пад Лагойскам хадзіў тралейбус.

12 верасня 2019 года

• Летнія грыбы-маслякі не маюць характэрнага кольца на ножцы.
• У XVIII стагоддзі Налібоцкая шкляная мануфактура была па-за канкурэнцыяй у ВКЛ ды прадавала свае вырабы за мяжу.
• Першы хакеіст з Беларусі дэбютаваў у НХЛ у 1961 годзе.
• З 1969 па 1972 год у межах праграмы «Апалон» на Месяц высаджваліся 12 астранаўтаў ЗША.
• Галоўная славутасць Катманду была ў 2015 годзе разбурана землетрасеннем.

2 ліпеня 2019 года

• Для барацьбы з тлямі ў Паўночнай Амерыцы былі інтрадукаваны божыя кароўкі.
• Цытадэль Брэсцкай крэпасці размешчана на месцы вакольнага горада летапіснага Берасця.
• Прэзідэнт Чылі Сальвадор Альендэ пазнаёміўся з будучай жонкай падчас землятрусу ў Сант’яга.
• Гродзенскія хіпі правялі ўнікальную для БССР акцыю грамадзянскага непадпарадкавання.

20 мая 2019 года

• У стракоз прыгажунь-дзяўчын самцы сіняга колеру.
• Свойскія палескія коні паходзяць ад тарпанаў.
• Самы доўгі мост свету ўзведзены як частка высакахуткаснай чыгункі ў Кітаі.
• Евангельскія хрысціяне Украіны маюць уласную вышэйшую навучальную ўстанову.

9 красавіка 2019 года

• Шэрыя сыраежкі растуць пераважна ў сухіх хвойных лясах.
• Плады манстэры прывабнай можна ўжываць у ежу.
• Лічынкі насякомых Helaeomyia petrolei здольныя жыць у нафтавых лужынах і праглынаць у вялікай колькасці нафту і асфальт.
• У жыцці ваеннага ўрача аб'ядналіся семінарыя, вопыты з сабакамі Паўлава, кавалерыя і падарожжы па Індыі і Эфіопіі.

21 лютага 2019 года

• Характэрнай асаблівасцю клетак водарасці зігнемы з’яўляюццца буйныя, зоркападобныя хларапласты.
• Першая ў гісторыі Рэчы Паспалітай жанчына-лекарка працавала пры гарэме турэцкага султана, расійскім і аўстрыйскім імператарскіх дварах.
• Салістка Дзяржаўнага тэатра оперы і балета Беларусі Барбара Вержбаловіч жыла з 1944 года ў эміграцыі.
• У 2018 годзе адбылася першая цырымонія ўзнагароджання кінематаграфістаў «беларускім Оскарам».

8 студзеня 2019 года

• Востраў Ганконг — не самы вялікі востраў раёна Ганконг.
• Старажытныя індусы прыгожа пісалі і на калонах, і на бяросце, і на пальмавым лісці.
• Супрацоўнік у беларускім аддзеле радыёстанцыі «Свабода» Сымон Кандыбовіч быў раней членам ЦК КП(б)Б.
• Пісьменнік атрымаў адну прэмію дзякуючы пошуку душы роднага горада, а іншую — за раман пра няродны яму горад.
• Султан Амана два гады праслужыў у брытанскiм пяхотным батальёне.

4 снежня 2018 года

• Вядомая толькі адзіная жанчына, якая была ў сваяцкіх адносінах адразу з 12 халіфамі.
• У «Скарбніцы таямніц» Нізамі раскрыў містыку водару ружы.
• Беларускае біблейскае таварыства было заснавана ў 1816 годзе англійскім місіянерам.
• Эмігрант Юрый Жывіца заснаваў у Германіі беларускі музей і ўсталяваў помнік загінулым у 1939—1945 беларусам.
• Сям'я Аслана Масхадава цяпер жыве ў Фінляндыі, там жа жыве галоўны спонсар «Каўказ-Цэнтра».
• Стары аўтамабіль «Пежо», няспраўны халадзільнік, тры гітары і чатыры веласіпеды — уся ўласная маёмасць першага прэзiдэнта Буркіна-Фасо.

4 лістапада 2018 года

• Серабрыстыя воблакі з’яўляюцца ў верхняй частцы мезасферы на вышыні больш за 70 км.
• Лічынкі дрывасека-скурніка аддаюць перавагу драўніне дуба і граба.
• Для археолагаў і палеантолагаў сляды сур’ёзных захворванняў на касцявых парэштках могуць быць сведчаннем выдатнага імунітэту і выключнага здароўя і наадварот.
• Больш за два стагоддзі вядзецца спрэчка аб тым, дзе знаходзіцца геаграфічны цэнтр Еўропы.

5 жніўня 2018 года

• Для стварэння каламбураў, эпіграм і жартаў часта выкарыстоўваецца аманімія.
• Папяровая фабрыка Дзяржзнака Беларусі знаходзіцца ў горадзе Барысаве.
• Рэспубліканскі фестываль паказвае, што сярод жыхароў Беларусі налічваецца больш за 40 нацыянальнасцей.
• Нігерыя на сёняшні дзень першая краіна Афрыкі па памерах гаспадаркі.

24 чэрвеня 2018 года

• Рыба анабас поўзае па сушы, дыхае атмасферным паветрам, а ў сухі сезон упадае ў спячку.
• Самы дробны від рукакрылых Беларусі на зімоўку адлятае ў Цэнтральную Еўропу і Закарпацце.
• Узамен драўляных фігур святых, забраных з касцёла ў Квасоўцы ў гродзенскі музей, былі выкананы новыя.
• Да праваабарончай дзейнасці першы старшыня БХК ішла праз фізіку і філасофію.

22 мая 2018 года

• Вочы жукоў-вертуноў падзелены на дзве палавіны, каб бачыць і над вадой, і пад вадой.
• Пачатак прамянёвапёрым рыбам, магчыма, далі прымітыўныя акантоды.
• На Мсцібаўскім гарадзішчы ў сярэднявеччы існаваў замак.
• Пабудова, якую называюць «домам Вадэйкаў» у Галавічполі, насамрэч належала Ежы Іваноўскаму.
• У нямецкіх канцлагерах трымалі ў тым ліку членаў каралеўскага дому, які выступаў супраць нацысцкага рэжыму.

22 красавіка 2018 года

• Кусты жаўталозу выкарыстоўваюцца для жывых агароджаў, прут ідзе па тонкае пляценне.
• Калі касцёл Святога Юрыя ў Беліцы быў забраны пад праваслаўную царкву, функцыю каталіцкай святыні выконвала капліца Маці Божай Ружанцовай.
• Іван Неслухоўскі ў вітальным слове трупе ўкраінскага рэжысёра ўпершыню падпісаўся псеўданімам, з якім увайшоў у гісторыю беларускай літаратуры.
• Вайна за незалежнасць Мазамбіка насiла партызанскі характар.

24 сакавіка 2018 года

• Склепавыя павукі селяцца ў трубцы з павуціны, а перад уваходамі раскідваюць лоўчыя сеці.
• Вынаходнікі ганчарнага кола, плуга, аркі і купала жылі ў Старажытнай Месапатаміі.
• Астравы ля Корнуала і Нідэрланды «ваявалі» 335 гадоў.
• Камерунская кампанія Першай сусветнай вайны часам перакідвалася на тэрыторыю суседняй Нігерыі.

24 лютага 2018 года

• Калі хочаце, каб сорак дзён зліліся ў адзін, паспрабуйце напісаць кнігу.
• B-мезоны складаюцца з b-антыкварка і верхняга, ніжняга, дзіўнага ці чароўнага кварка.
• У індыйскага шклянога акуня скрозь празрыстае цела бачны пазваночнік і плавальны пузыр.
• Прапрабацька сучаснай супервокладкі з'явіўся болей за тысячагоддзе таму, багата ўпрыгожваўся, мог насіцца на поясе або шыі і прыносіў выгоды.

15 студзеня 2018 года

• Часам добра складзены спіс падарункаў становіцца больш каштоўным, чым самі падарункі.
• Матылі-шклянніцы вельмі падобныя да джалячых перапончатакрылых.
• Белыя мядзведзі, якія адседзелі свой тэрмін у турме, могуць праляцець на верталёце над Гудзонавым залівам.
• Савецкі навуковец лічыў, што сярэдневяковы паэт прадказаў з'яўленне СССР.
• Цяперашні Прэзідэнт Кыргызстана стаў аўтарам Інтэрнэт-мема.
• Амерыканскага акцёра для ролі ў фільме 2017 года камп'ютарна амаладзілі выкарыстаннем кадраў з фільма 1980 года.
• У 2017 годзе ў сталіцы Аб’яднаных Арабскіх Эміратаў адкрыўся свой Луўр.

15 снежня 2017 года

• Адзін з Барысавых камянёў цяпер знаходзіцца ў прыватным двары.
• Дыванамі можна ўпрыгожыць не толькі сцены і падлогу, але і старонкі кніг.
• Чытацкія паметы Вальтэра былі надрукаваныя асобным выданнем у некалькі тамоў.
• Найбуйнейшы нямецкі лінкар часоў Другой сусветнай вайны (на фота) не здзейсніў ніводнага выстралу па суднах праціўніка.
• Да 200-годдзя смерці Тадэвуша Касцюшкі помнік яму быў усталяваны ў швейцарскім Золатурне.

17 лістапада 2017 года

• У юкагірскай мове адсутнічаюць прыметнікі.
• Дрэвы ўмеюць саромецца.
• Лісце шэрага арэха дасягае паўметровай даўжыні.
• Шыпы скатаў-хвастаколаў небяспечныя для чалавека.
• Маладыя камуністы беларускага ВНУ зладзілі першы ў краіне рок-фестываль.

17 кастрычніка 2017 года

• Самыя старажытныя арганічныя рэшткі на Зямлі — прадукты жыццядзейнасці сіне-зялёных водарасцей.
• Цукровыя грыбы маюць вялікае практычнае значэнне.
• Янка Купала прысвяціў адзін з вершаў вёсцы ў сучасных межах Мінска.
• П'яны вадзіцель грузавіка збіў самае самотнае дрэва на Зямлі.

19 жніўня 2017 года

• Згодна беларускай міфалогіі чароўная расліна, што з'яўляецца ў купальскую ноч, надае чалавеку здольнасць разумець мову жывёл і дрэў
• На поўдні Бразіліі сустракаецца земнаводная папараць, якая мае толькі два лісткі
• Першым даследчыкам беларускага народнага мастацтва стаў нямецкі археолаг
• Два пляменнікі Якуба Коласа былі асуджаны да лагераў за выступленні супраць русіфікацыі Беларусі
• Дзеючы прэм'ер-міністр Ісландыі нарадзіўся ў год смерці свайго поўнага цёзкі, які займаў тую ж пасаду

17 чэрвеня 2017 года

• У Індыі і Бірме водзяцца рыбы, у якіх блакітныя плаўнікі маюць самкі, а чырванаватыя — самцы.
• Ад старажытнай славянскай дзяржавы засталася толькі цэркаўка.
• Да 1000-годдзя Полацкай епархіі была рэканструявана брама-званіца Спаса-Ефрасіннеўскага манастыра.
• Масавы голад у высакаразвітай еўрапейскай краіне зрабіў вялікі ўнёсак у медыцынскія даследаванні.
• Навальніца народнага артыста амаль не адрозніваецца ад навальніцы народнага пісьменніка.

15 мая 2017 года

• Бляск некаторых зорак перыядычна змяняецца.
• З пункту погляду пазнання любоў сцвярджае каштоўнасць таго, на каго накіравана гэта пачуццё.
• Класік армянскай літаратуры назваў свой раман пра жыццё армянскага народа ў гонар урарцкага племя.
• Скульптура сучаснай галандскай мастачкі стала ўвасабленнем усеагульнага застою і згалення ў краінах Усходняй Еўропы.
• Тэрарыстычная арганізацыя каля 20 гадоў змагалася за прызнанне Турцыяй факту генацыду армян.

15 красавіка 2017 года

• Рэліктавая глейная рыба з Паўночнай Амерыкі можа дыхаць атмасферным паветрам.
• Шчотачка на канцы языка дапамагае папугаям лоры збіраць з кветак пылок і нектар.
• Правадыр нарманаў у сярэдзіне XI ст. валодаў Паўднёвай Італіяй і Сіцыліяй.
• Вынаходнікі самалёта пачыналі з вытворчасці ровараў.
• Каб атрымаць сусветную вядомасць опернай спявачцы, давялося пагуляцца ў лялькі.

9 лютага 2017 года

• Споры водарасцей і некаторых грыбоў перамяшчаюцца ў вадзе з дапамогай жгуцікаў.
• Існуе гістарычная сістэма злічэння, створаная з выкарыстаннем вялікіх літар армянскага алфавіта.
• Першы храм сталіцы Беларусі так і не быў дабудаваны.
• Неагатычны касцёл у Сар'і быў канфіскаваны ўладамі з фармулёўкай «за хараство».
• У акваторыі Ціхага акіяна, на экватары, каля вострава Калядаў размяшчаецца плавучы касмадром.

9 студзеня 2017 года

• Імёны ахвярадаўцаў, на сродкі якіх быў узведзены каталіцкі храм у вёсцы Старыя Васілішкі на Гродзеншчыне, пасля замазалі цэментам.
• Штаб-кватэра расійскіх фашыстаў размяшчалася за 3 км па іншы бок ад савецка-кітайскай граніцы.
• Перыяд кіравання венгерскага палітычнага дзеяча называлі гуляш-камунізмам.
• Беларускі фільм пра Палессе быў зняты ў Крыме і на Віцебшчыне.

9 снежня 2016 года

• Меркаванне, што на Беларусі жывуць звычайныя вожыкі, аспрэчваецца апошнімі навуковымі дадзенымі.
• Італьянская оперная спявачка выступала ў Слоніме, Гродне і Магілёве, акруціла рускага князя і была выслана з Расіі.
• Пасля закрыцця на Лідчыне царскімі ўладамі кляштара дамініканцаў заняпала і знікла прылеглае паселішча.
• Загадка знікнення нацысцкага злачынца 50 гадоў была прадметам для спрэчак.

31 жніўня 2016 года

• Французскі вучоны ўстанавіў залежнасць сіл электрычнага ўзаемадзеяння цел з дапамогай вынайдзеных ім адмысловых шаляў.
• Найбольш проста арганізаваная група вышэйшых раслін не мела лісця і каранёў.
• Галоўны храм Армянскай апостальскай царквы лічыцца адным з самых старажытных хрысціянскіх храмаў у свеце.
• Адзін з заснавальнікаў дзяржавы ў Паўночнай Амерыцы памёр роўна праз 50 год пасля прыняцця Дэкларацыі аб незалежнасці.
• У беларускім горадзе ўпершыню пачалі рабіць папулярны хлебабулачны выраб і стварылі школу дрэсіроўкі мядзведзяў.
• Прадстаўнік армянскай футбольнай дынастыі з'яўляецца лепшым бамбардзірам чэмпіянату Украіны па футболе.

26 мая 2016 года

• У асяроддзях з рэзка выражанымі неаднароднасцямі назіраецца з'ява адхілення хваль.
• Спеў балотнай чаротаўкі ўключае мноства імітацый іншых відаў.
• Кніга XII стагоддзя, пакінуўшы бібліятэку Івана Грознага, праз 250 гадоў знайшлася ў Гомелі.
• Дом найвялікшага лютніста свайго часу ў Вільні быў знесены за яго шпіянаж на карысць прускага герцага.
• Адзін з самых вядомых рускіх бунтаўшчыкоў, рыхтуючы паўстанне, заязджаў маліцца ў гомельскую царкву.
• Сенсацыя Сусветнай выстаўкі канца XIX стагоддзя ў сучаснай Расіі пайшла на металалом.
• Паводле думак некаторых даследчыкаў, апошні расійскі імператар правіў адзін дзень.
• Заснавальнікам славацкай геалогіі быў рускі ўнук першаадкрывальніка Троі.

20 красавіка 2016 года

• Брытанскі фізік вывеў заканамернасць размеркавання па скарасцях малекул газу.
• Усе метэастанцыі абсталёўваюцца стандартнай апаратурай і праводзяць назіранні ў вызначаныя тэрміны.
• Сінтэз бялкоў і вугляводаў у клетках жывых арганізмаў адбываецца на эндаплазматычнай сетцы.
• У лясах і садах растуць кілішкі, а ў падземных вадаёмах Мексікі жыве сляпая рыба.
• Адзіны дзеючы ўніяцкі храм у Беларусі названы ў гонар полацкай князёўны (якой, магчыма, не існавала).
• Вярхоўны кіраўнік Расіі быў удзельнікам трох арктычных экспедыцый, адну з якіх узначальваў.
• Самы прыбытковы ў нацыянальным пракаце беларускі фільм распавядае аб падзеях у мінскім раёне Шабаны.

1 сакавіка 2016 года

• Першую крыніцу «чорнага золата» ў Беларусі адкрылі ў 1964 годзе.
• Палівачкавы грыб найлепш развіваецца пры тэмпературы вышэй 30 °С.
• У кішэчніку чалавека можа пасяліцца трохметровы паразітычны чарвяк, узброены кручкамі і прысоскамі.
• У возеры Нарач трапляецца рачная чашачка з вачыма ля асновы шчупальцаў.
• Песня найлепшых спевакоў сярод птушак налічвае да дванаццаці кален.
• Першая згадка пра найстаражытнейшую з дзеючых цэркваў Берліна датуецца 1292 годам.
• На востраве ля сутокаў Дзісны і Заходняй Дзвіны ў XIV—XVIII стагоддзях існаваў замак.
• Рускі князь гаварыў на англійскай мове лепш за свайго сакратара-англічаніна.

2 лютага 2016 года

• Птушкі са старажытнаегіпецкага шэдэўра ўжо чатыры з паловай тысячагоддзі пасвяцца на сцяне грабніцы егіпецкага прынца.
• Сюжэт пра членашкодніцтва быў такім папулярным у Расіі падчас вайны 1812 года, што трапіў нават на чайны сервіз.
• Гісторыя кахання і смерці вундэркінда-паліглота натхніла польскага паэта і драматурга.
• Ураджэнец Снова, які сябраваў з Адамам Міцкевічам, стаў першым аўтарам працы пра творчасць класіка грузінскай літаратуры на адной з еўрапейскіх моў.
• Адзін з галоўных кіраўнікоў Белага руху сядзеў у турме ў Быхаве падчас Першай сусветнай вайны.
• Гісторыя амерыканскага мільярдэра стала часткай сюжэта камп'ютарнай гульні.

8 студзеня 2016 года

• Знаходку з Марса можна сустрэць у марскім порце, які знаходзіцца за паўтары тысячы кіламетраў ад мора.
• У найбольш старажытных з сучасных млекакормячых адсутнічаюць губы.
• Нумізматычная калекцыя цэнтральнага дзяржаўнага музея гісторыі Расіі налічвае каля 1,5 млн. адзінак.
• Пісьменнік Алан Мілн сцвярджаў, што любімыя заняткі плюшавага мішкі яго сына — складаць вершы і есці мёд.
• Найбуйнейшая авіякатастрофа ў Егіпце адбылася роўна праз 16 гадоў пасля папярэдняй.

2 снежня 2015 года

• Партугальскі мараплавец падчас экспедыцыі 1504 года на радзіму вярнуўся з большай колькасцю караблёў, чым меў пры адплыцці.
• На акадэмічнай канферэнцыі ў Мінску ў 1926 годзе сутыкнуліся думкі прыхільнікаў радыкальнай рэформы беларускай мовы і паслядоўнікаў памяркоўнага вырашэння праблем.
• Адбудове Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы ў пасляваеннай Германіі садзейнічаў украінскі епіскап.
• Гальшаны сталі першай вёскай у Гродзенскай вобласці, якая атрымала свой герб.
• За секс з непаўналетнімі вучнямі амерыканскую настаўніцу пасадзілі ў турму на 22 гады.
• Спецыяліст у галіне традыцыйнай кітайскай медыцыны стала лаўрэатам Нобелеўскай прэміі.

7 кастрычніка 2015 года

• Хаця антрапалогія і культура меланезійцаў вывучаюцца ўжо другое стагоддзе, пытанне аб іх паходжанні застаецца дыскусійным
• Стрыечная сястра Ефрасінні Полацкай свае грошы і каштоўнасці, што прызначаліся на пасаг, перадала ў казну манастыра
• Імем першага начальніка мінскай міліцыі была названа сталіца Савецкай Кіргізіі
• Першаму старшыні Вярхоўнага Савета БССР на момант абрання было ўсяго 28 гадоў
• Два Нобелеўскія лаўрэаты па фізіцы (Макс Планк і Альберт Эйнштэйн) пасварыліся з-за стаўлення да нацызму
• Сярод кандыдатаў на пасаду кіраўніка «Укрнафты» быў расійскі бізнесмен-эмігрант
• Гімн адной з ціхаакіянскіх дзяржаў пачынаецца словамі «Юмі, юмі, юмі…»

24 ліпеня 2015 года

• Найвышэйшы пункт Гродзенскай вобласці размяшчаецца з захаду ад Навагрудка
• У азёрах Віцебшчыны, як заносная або рэліктавая, знойдзена расліна, пашыраная ў трапічных раёнах
• У акіяне адкрыта група беспазваночных, якія пастаянна могуць існаваць у цалкам анаэробных умовах
• Да сярэдзіны XIX ст. на Пінскіх балотах гнездавалася птушка сямейства ібісавых
• Нарвежская палярная экспедыцыя 1898—1902 гадоў праходзіла на тэрыторыі Канадскага арктычнага архіпелага

14 чэрвеня 2015 года

• Цэнтральнае месца на выстаўцы да 750-годдзя каранацыі Міндоўга займаў артэфакт з адзінай прыжыццёвай выявай манарха.
• Існуе праблема аўтарства твораў, якія прыпісваюцца Уільяму Шэкспіру.
• Першай у Антарктыцы зазімавала брытанская экспедыцыя, якой кіраваў нарвежац.
• Джэф Брыджэс у фільме «Трон: Спадчына» — першы акцёр кіно, які з'яўлецца на экране камп'ютарна амалоджаным.
• Раз у чатыры гады праводзіцца сусветны скаўцкі злёт.

30 красавіка 2015 года

• Дрыбінскія шапавалы, каб трымаць у сакрэце тое, пра што гавораць, карысталіся адмысловай моваю.
• У мінскім жылым раёне Паўднёвы Захад захаваўся курган, які датуецца XI ст.
• Да літоўскага помніка заснавальніку Вільні маюць дачыненне Беларусь і Украіна.
• Фізік-лаўрэат Нобелеўскай прэміі ўзначальвае Міністэрства энергетыкі ЗША.
• Адна з самых распаўсюджаных моў Індыі мае індуісцкі і мусульманскі варыянт.
• Толькі самкі звычайных камароў з'яўляюцца крывасмокамі, самцы ж кормяцца сокам і нектарам раслін.

7 сакавіка 2015 года

• У паходах за кукалкамі будучых «рабоў» удзельнічае да дзвюх тысяч мурашак-амазонак.
• Пячора на паўднёвым захадзе Францыі дала назву людзям эпохі верхняга палеаліту.
• У вёсцы Юравічы (Калінкавіцкі раён) захаваўся сакральны комплекс, узведзены езуітамі.
• Прататыпам для першых «хрушчовак» сталі блокавыя будынкі ў Берліне і Дрэздэне, якія будаваліся з 1920-x гадоў.
• Першая чарга тралейбуснай лініі ў Мінску была запушчана ў эксплуатацыю 19 верасня 1952 г., яна звязвала чыгуначны вакзал з Круглай плошчай.
• Другі па вышыні будынак у свеце знаходзіцца ў сталіцы Японіі.

17 студзеня 2015 года

• Доступ у рымскі горад, пабудаваны на месцы Іерусаліма, быў забаронены ўсім абрэзаным мужчынам, а першым парушыў гэта правіла імператар.
• У 1928 г. была распрацавана першая ў свеце ўстаноўка сінхроннага перакладу для VI кангрэсу Камінтэрна ў Маскве, якая выкарыстоўвала правадное вяшчанне.
• Жыхар Слуцкага раёна здолеў застацца жывым у час катастрофы з выбухам ракеты Р-16, хоць і знаходзіўся ў непасрэднай блізкасці каля яе.
• За ўвесь час вытворчасці (з 1970 па 1988 гады) ВАЗ вырабіў 4,85 млн аўтамабіляў ВАЗ-2101 усіх мадыфікацый з кузавам седан.
• Ватыкан не з'яўляецца самастойнай дзяржавай, а толькі суверэннай тэрыторыяй Святога Прастола.

4 снежня 2014 года

• На восьмай планеце Сонечнай сістэмы цяплей, чым на сёмай.
• Найстаражытнейшая вядомая па дакументах гавань Паўднёвага паўшар'я, верагодна, з'яўляецца радзімай біблейскай царыцы.
• Тэхналогія Bluetooth названа ў гонар караля, які аб'яднаў народы на тэрыторыі сучасных Даніі і Сконэ.
• Традыцыя біць у званы апоўдні ўзнікла пасля цудоўнага вызвалення венграмі ад асманскай аблогі сучаснай сербскай сталіцы.
• Насельніцтва самай маленькай са сталіц штатаў ЗША складае 7855 чалавек.
• Перад смерцю Якуба Коласа была зачынена навучальная ўстанова яго імя, зноў адкрыта ў 1984 годзе, а імя вернута ў 2008 годзе.

6 кастрычніка 2014 года

• Самец рыбы з сямейства колюшкавых будуе гняздо сярод водных раслін спачатку для ікрынак, а потым — для малявак.
• Першы беларускі ордэн з'явіўся яшчэ ў 1924 годзе.
• На тэрыторыі Заходняй Германіі да 1998 года дзейнічала камуністычная тэрарыстычная арганізацыя.
• Злучаныя Штаты Амерыкі адкрыта перашкаджаюць дзейнасці Міжнароднага крымінальнага суда.
• Расійскі ўрадавы тэлеканал мае самы папулярны канал навін на YouTube.

22 жніўня 2014 года

• Адзіны паразітны грыб сярод сямейства балетавых сустракаецца ў шыракалістых лясах
• Чалавек года ў 1931, французскі прэм'ер, сацыяліст і пацыфіст, вядомы за антыгерманскія погляды, быў расстраляны за супрацоўніцтва з нацыстамі
• Упершыню выраз «халодная вайна» ўжыў самы вядомы пісьменнік-антыўтапіст
• У 2012 годзе Рэспубліка Беларусь змяніла дзяржаўны сцяг
• У 2014 годзе еўрапейская зборная ўпершыню ў гісторыі выйграла чэмпіянат свету па футболу на тэрыторыі Амерыкі

15 ліпеня 2014 года

• Пад сцягам старэйшай афрыканскай рэспублікі ходзіць самы вялікі гандлёвы флот у свеце
• Структура галоўнага з гаспадарчых заняткаў беларусаў на працягу стагодзяў істотна не мянялася
• У Балгарыі Чык Чырык атрымаў другую па значнасці дзяржаўную ўзнагароду
• У Інданезіі знялі фільм, які крытыкі прызнаюць адным з лепшых баявікоў дзесяцігоддзя
• У ЗША жыве ірландцаў больш за абедзве Ірландыі разам

3 чэрвеня 2014 года

• Мэнская мова была адноўленая, калі яе носьбітаў заставалася ўсяго некалькі чалавек
• Ісландскі кароль віншаваў сваю краіну з усталяваннем рэспублікі
• Аўтар "Прыгод Чыпаліны" і вынаходнік радыё былі членамі фашысцкай партыі
• Афрыканскія жывёлы (гл. іл.), якія спусціліся з Альпаў, наганялі жах на Старажытны Рым
• Прадстаўнікам старажытнага роду, пад уладай якіх была аб'яднана Італія, канстытуцыяй забаронены ўезд на яе тэрыторыю
• Няскончаны герцагскі палац лічыўся ідэальнай рэзідэнцыяй для асвечанага манарха
• Месцам пахавання Канстанцінопальскіх патрыярхаў з'яўляецца жаночы манастыр

17 красавіка 2014 года

• Для падтрымкі гістарычных моў і моў нацыянальных меншасцей у 1992 годзе была прынята спецыяльная еўрапейская хартыя
• Самы вялікі дыван у свеце знаходзіцца ў галоўным храме Абу-Дабі
• Першую энцыклапедыю надрукаваў баварскі гісторык
• Першым мастацкім кіраўніком БДТ-2 быў старэйшы брат аднаго з найбуйнейшых кампазітараў 20 стагоддзя
• Даваенны беларускі фільм зняў былы мінскі пракурор

20 сакавіка 2014 года

• Найбольш вядомая чэха-славацкая скорагаворка не мае галосных
• Існуе род лішайнікаў, пладовыя целы якога ўтвараюць малюнак, што нагадвае невядомыя старажытныя пісьмёны
• Адзіны прадстаўнік старажытай групы імхоў на Беларусі сутракаецца толькі ў Белавежскай пушчы
• Адзіная каталіцкая дыцэзія Фінляндыі была вылучана са складу Магілёўскай архідыяцэзіі.
• У Фінляндыі можна пакаштаваць калакуку

5 лютага 2014 года

• Першы еўрапейскі лірык нарадзіўся на невялічкім востраве ў Міжземным моры
• Напярэдадні Першай сусветнай вайны рускае камандаванне завербавала кіраўніка аўстрыйскай контрразведкі, пагражаючы раскрыць яго нетрадыцыйную сексуальную арыентацыю
• У Беларусі з 1949 года гадуюць чацвераногіх выратавальнікаў
• Зона выпрабаванняў ядзернай зброі на ціхаакіянскім атоле ўнесена ў спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА
• Беларускі матэматык напісаў кнігу, перакладзеную на 20 моў свету
• Французская мадэль зрабіла адкрыты купальны строй абавязковай рэччу ў арсенале еўрапейскіх модніц

24 снежня 2013 года

• Карона, якой каранавалася 55 венгерскіх манархаў, і сёння лічыцца свяшчэннай.
• Самым надзейным у свеце сховішчам лічыцца амерыканская ваенная база.
• Галоўным прапагандыстам арабскай сістэмы лічбаў стаў Папа Рымскі, якому прыпісвалі сувязь з д'яблам.
• На Марсе ёсць чатыры вялізныя гары: Алімп, Аскрыйская, Паўліна і Арсія.
• Самы папулярны ў свеце лайнер 110 разоў захопліваўся тэрарыстамі.

2 снежня 2013 года

• Навакол сонечных плям існуюць факелы.
• Беларусы ўваходзяць у топ-10 міжнароднага праекта, які ахоплівае 218 краін свету.
• Гэльская ліга больш 100 год займаецца захаваннем ірландскай мовы.
• Татарын-парашутыст паставіў у Мінскім аэраклубе 12 сусветных рэкордаў.
• У 1869 годзе амерыканскі дантыст запатэнтаваў кулінарны выраб з неядомай эластычнай асновы, смакавых і араматычных дадаткаў.
• Беларускі кар'ерны самазвал — самы вялікі ў свеце.

24 кастрычніка 2013 года

• Старажытнагрэчаскі матэматык заснаваў філасофскую школу, вучэнне якой засяродзіла ўвагу на значэнні лікаў.
• Маніфест цара Старажытнай Персіі, запісаны на гліняным цыліндры, стаў першай у гісторыі «дэкларацыяй правоў чалавека».
• У фаўне Беларусі найбольшай відавой разнастайнасцю вызначаюцца насякомыя.
• Каб пабудаваць самы маленькі ў свеце горад спатрэбілася некалькі волатаў.
• Адзіны ў гісторыі танкавы таран бронецягніка быў здзейснены ўраджэнцам Тувы ля беларускай вёскі.
• Японскі горад вядомы фестывалем жалезных пенісаў.

19 верасня 2013 года

• Вобласць прасторы-часу, размешчаная паблізу чорнай дзіркі, круціцца разам з ёй.
• Сучасны герб Аўстрыі ўпрыгожваюць серп і молат.
• Нябеснае возера занесена ў Кнігу рэкордаў Гінеса
• Самыя дробныя птушкі на Зямлі могуць завісаць у паветры і даваць задні ход.
• Хоць пратон доўгі час лічыўся абсалютна стабільнай часціцай, відаць, не існуе фундаментальнага закона фізікі, які забараняў бы яго распад.

29 ліпеня 2013 года

• Сталіца Беларусі — дзясяты горад Еўропы паводле колькасці насельніцтва.
• На Месяцы пахаваны адзін з першаадкрывальнікаў каметы, якая сутыкнулася з Юпітэрам.
• 25500 гранітных блокаў помніка ўсходнеазіяцкай краіны сімвалізуюць колькасць дзён жыцця яе лідара.
• Каралеўствам без караля кіраваў адмірал без флоту.
• На дрэвах можна сустрэць насякомых, сілуэт цела якіх вельмі нагадвае вярблюда.
• Першая навуковая бібліятэка Беларусі вядзе сваю гісторыю з 1921 года.
• У перыяд Каляд у Фінляндыі, Швецыі і Эстоніі ўжываюць гарачы напой з чырвонага віна з даданнем рэзкіх прыпраў.

14 чэрвеня 2013 года

• Жан-Мішэль Жар прысвяціў тры песні караблю Ж.-І. Кусто
• Самае высокае дрэва на Зямлі дасягае ў вышыню 115,5 метраў
• Беларускі фаліянт XXI стагоддзя вагой 5 кілаграм стваралі 450 спецыялістаў з 60 арганізацый
• Італьянская энцыклапедыя выходзіла пры непасрэдным удзеле Беніта Мусаліні
• У горадзе першага беларускага трамвая ў 1915 годзе вырабілі першыя кансервы
• Бацькі фізіка, які ўвёў у навуковы ўжытак чацвёрты тып кваркаў, паходзілі з Бабруйска

29 красавіка 2013 года

• Вясёлкавыя кветкі былі прададзены за 53.900.000 долараў ЗША
• Адзін з першых падручнікаў па дыферэнцыяльнай геаметрыі на беларускай мове напісаў выпускнік Венскага ўніверсітэта
• Царскаму агітатару супраць паўстання Кастуся Каліноўскага "аддзячылі" высылкай у Бузулук і звальненнем
• Беларускія медыкі першыя ў свеце ажыццявілі міжвідавую перасадку тканкі шчытападобнай залозы
• Адну з кельцкіх моў, вуліцу ў Нью-Ёрку і беларускага рэжысёра аб'ядналі «Пераклады»
• Зрок Мендзялееву вярнуў хірург з Беларусі
• Рэцэптуру сучасных сасісак вынайшаў венскі мяснік
• Самы маленькі спадарожнік у Сонечнай сістэме мае дыяметр не большы за кіламетр

26 сакавіка 2013 года

• Больш за ўсё гэты сваяк піранняў любіць арэхі
• Сын мінскага адваката быў адным са стваральнікаў вадароднай бомбы
• У сучаснай беларускай мове 10 знакаў прыпынку
• Вёску на Крычаўшчыне да прыходу бальшавікоў упрыгожвала копія Сабора Святога Пятра ў Рыме
• Адзін з законаў тэрмадынамікі можа стаць прычынай цеплавой смерці Сусвету
• Афіцыйная мова гэтай сучаснай дзяржавы была мёртвай больш за 1000 гадоў

25 лютага 2013 года

• Шляхціц з Ваўкавыскага павета стаў першым, хто даследаваў руіны старажытнага Вавілона
• Прэзідэнт паўночнаафраканскай краіны з'яўляецца першым дзеючым кіраўніком дзяржавы, на арышт якога Міжнародны крымінальны суд выдаў ордар
• На схіле гары «шасці прабацькоў» высечаны партрэты чатырох амерыканскіх прэзідэнтаў
• Самыя вялікія малюскі «гадуюць» самыя вялікія жамчужыны
• Святы заступнік Вільні меў галаву сабакі
• Існуе кіслата ў мільёны разоў мацнейшая за канцэнтраваную серную кіслату
• У беларускай сталіцы «Эйфелева вежа» налічвае толькі 25 паверхаў
• Заснавальнік сусветнай рэлігіі таксама прызнаецца паслядоўнікамі іншай сусветнай рэлігіі, і ў іх галоўнай кнізе згадваецца нават часцей за ўласнага заснавальніка

2 лютага 2013 года

• Амерыканскі вірусолаг і эпідэміёлаг, жывучы сярод абарыгенаў Новай Гвінеі, адкрыў невядомыя раней механізмы паходжання і распаўсюджвання інфекцыйных захворванняў і стаў лаўрэатам Нобелеўскай прэміі.
• Асвейская града на Беларусі лічыцца ўсходнім адгор'ем узвышша, асноўная частка якога знаходзіцца ў межах Латвіі.
• Польская пісьменніца ў 1926 годзе прысвяціла эсэ Гродна, а ў 1934 — Нёману.
• На тэрыторыі савецкага ваеннага гарадка ў Шчучыне знаходзіўся сапраўдны панскі палац.
• У 1981 годзе з-за актыўнасці мясцовага вулкана насельніцтва невялікага Ціхаакіянскага вострава было эвакуіравана, з таго часу востраў незаселены.
• Адзін са слуцкіх Радзівілаў займаўся алхіміяй, меў гарэм і збіраўся перайсці ў іўдаізм.

5 студзеня 2013 года

• Першы кароль Русі адбудаваў дзяржаву, мяжа якой праходзіла па Карпатах, Дняпры і Дунаі
• Мірскі замак быў выяўлены на срэбранай манеце
• Найбуйнейшы са струнных смычковых інструментаў даў назву раману нямецкага пісьменніка
• Малую колькасць ападкаў на заходнім узбярэжжы Паўднёвай Амерыкі абумоўлівае халоднае марское цячэнне
• На месцы нізіны ў басейне Нёмана некалькі тысяч год назад існавалі вялікія прыледавіковыя азёры
• Асноўнае насельніцтва індыйскага штата Карнатака складае народ дравідыйскага паходжання

3 снежня 2012 года

• Беларускі пясняр завяршыў у 1913 годзе ‎паэму, што стала разгадкай крыўд і бедаў народа напярэдадні рэвалюцыйных падзей
• У XII стагоддзі ў Гродне існавала самабытная архітэктурная школа
• Некаторыя рыбы могуць развіваць хуткасць да 130 км/гадз.
• Амерыканскія эсперантысты кожныя тры гады арганізуюць кангрэс
• Лацінаамерыканская водная артэрыя дала назву нацыянальнаму галаўному ўбору Эквадора
• Беларусь з’яўляецца адзінай краінай у Еўропе і СНД, дзе практыкуецца смяротная кара

12 лістапада 2012 года

• Назвы амерыканскім марсаходам дала дзевяцігадовая дзяўчынка-сібірачка
• Продкі Івана Грознага ў бітве паміж рускімі княствамі і ардынцамі ўзначальвалі абодва войскі
• Самая вялікая статуя ў свеце знаходзіцца ў кітайскай правінцыі Хэнань
• Храм у старажытным раёне літоўскай сталіцы ў 1997 годзе быў перададзены беларусам-каталікам
• За выратаванне Мінска ад вясновай паводкі гарадскі галава быў засуджаны і зняты з пасады мінскім архіепіскапам
• Дачку заснавальніка беларускай драматургіі за выпады супраць самадзяржаўя змясцілі ў псіхіятрычную бальніцу
• На паўночнабеларускім валуне прысутнічае люстраная выява сузор'я, якой больш 2000 год
• Гэты лаўрэат Дзяржаўнай прэміі аб'яднаў арганізатара яўрэйскага нацыянальнага тэатра і беларускага падпольшчыка
• Бандыты хацелі знішчыць цэлы горад з насельніцтвам у 20 тысяч чалавек дзеля 11 мільёнаў рублёў

16 кастрычніка 2012 года

• На апошніх парламенцкіх выбарах у Беларусі цалкам спраўдзіўся прагноз адной з найстарэйшых газет краіны
• Больш намінацый на прэмію Оскар, чым у гэтага амерыканскага кінакампазітара, мае толькі Уолт Дысней
• Нявіннасць мусульман стала прычынай забойства амерыканскага пасла і хваляванняў у арабскім свеце
• Невялікая прыбалтыйская краіна мела сваю калонію ў Афрыцы
• Стваральнік рэспублікі на польска-беларускай мяжы быў відным рэфарматарам, але самы ганаровы польскі ваенны ордэн ён атрымаў не за гэта
• Літоўскае сяло яшчэ ў XVIII стагоддзі займела дзвюхпалатны парламент
• З-за памылкі рэдактара на вокладцы першага зборніка маладога паэта з’явіўся ўсім знаёмы псеўданім

25 верасня 2012 года

• Каб адвесці ад Даніі Божую кару за забойства караля ў царкве, іншы кароль прынёс сябе ў ахвяру.
• Праз адзін з Геркулесавых слупоў можна спусціцца ў пекла, а ўзлезшы на іншы — патрапіць у манастыр.
• Майстрыхі гэтага паўночнабеларускага прадпрыемства саткалі васьміметровы абрус для Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, а таксама расшылі золатам сталовую бялізну для рэзідэнцыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.
• Беларускі снайпер быў ініцыятарам стварэння спецыяльнай школы ў блакадным Ленінградзе, а яго памяці Пятрусь Броўка прысвяціў паэму.
• Першая жанчына-доктар навук скончыла той жа ўніверсітэт, што і беларускі першадрукар.

4 верасня 2012 года

• Складальнік абласнога слоўніка налічыў на Магілёўшчыне каля 20 тысяч беларускіх словаў.
• Выпускнікамі беларускага дзіцячага музычнага калектыву, які заснавала масквічка, можна амаль чатыры разы засяліць самы маленькі горад Беларусі.
• Ядомасць бабуліных вушэй пакуль не вызначана, але парашком з іх можна спыніць кроў.
• Брытанскі манарх можа наведаць цэнтр Лондана толькі з дазволу лорда-мэра.
• Першы дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі скончыў Бернскі ўніверсітэт.
• Муж і старэйшы сын былі застрэлены тэрарыстамі, але малодшага гэта адважная жанчына ўратавала, адбіваючыся букетам.
• 4 ліпеня 2012 самалёт са Швецыі бамбардзіраваў Мінск плюшавымі цацкамі.

10 жніўня 2012 года

• Дамы, пабудаваныя Фрэдзі і Рут, знакаміты зусім не сваёй архітэктурай.
• Найбольшую колькасць узнагарод прэстыжнай брытанскай прэміі ў вобласці поп-музыкі мае «Фрэнк Сінатра XXI стагоддзя».
• Для порнастужак існуе свая прэмія «Оскар».
• Беларуская камп'ютарная гульня патрапіла у Кнігу рэкордаў Гінэса, паставіўшы рэкорд па адначасовым знаходжанні ігракоў на серверы.
• Віленскі касцёл па багаццю аздаблення інтэр'еру не мае сабе роўных на прасторы былой Рэчы Паспалітай.
• Самы вялікі валун Беларусі важыць амаль як тры амерыканскія паравозы.
• На адным і тым жа месцы пакінулі свае сляды і Багародзіца і чорт.
• «Найпрыгажэйшай кнігай свету» ў 1968 стала выданне «энцыклапедыі жыцця беларускага сялянства» з ілюстрацыямі беларускага акадэміка.
• Для адной з самых вялікіх кніг чалавецтва (яе вага складае 75 кг.) у 13 стагоддзі спатрэбілася 160 асліных скур.

15 ліпеня 2012 года

• У нашай галактыкі ёсць уласны бар.
• Беларусь займае 4-е месца па колькасці самагубстваў у свеце на 100 тыс. чалавек.
• Да таго як стаць першым бібліятэкарам апостальскай бібліятэкі, італьянскі філосаф быў асуджаны за пагрозы ў адрас Папы.
• Большасць артыстаў адной з першых паваенных оперных пастановак былі апранутыя ва ўласныя касцюмы, у якіх яны партызанілі.
• Пакт, распрацаваны вядомым мастаком і падарожнікам, забараняў чыніць шкоду аб'ектам культурнай спадчыны нават пры ваеннай неабходнасці.
• Самая старая жанчына і адначасовы самы стары апераваны пацыент не была занесеная ў Кнігу рэкордаў Гінеса з-за спазнення.

22 чэрвеня 2012 года

• У рымскай царкве, дзе апостал Павел пісаў свае пасланні, пахаваны два браты Банапарта.
• Дзякуючы гэтаму чалавеку беларускаму курорту далі мянушку Паўночная Ніца.
• Для першай Сусветнай выстаўкі быў пабудаваны Крыштальны палац, а для дзясятай — Эйфелева вежа (на іл.)
• Першым на Антарктыду ступіў нарвежац пад брытанскім сцягам.
• Беларускі рэжысёр за фільм «Яго клічуць Сухэ-Батар» атрымаў мангольскі ордэн «Палярная зорка».
• Лётчык са Смалявіцкага раёна стаў адзіным лётчыкам ў АДД, які ўсю вайну пралятаў на адным і тым жа далёкім бамбардзіроўшчыку Іл-4 і з адным і тым жа экіпажам.
• За крадзеж кніг з бібліятэкі гэтага палаца было прадугледжана адлучэнне ад царквы.
• Праз каціную дзірку цяжка правесці карабель.

8 мая 2012 года

• У чылійскім Сан-Антоніа нарадзіўся беларускі кампазітар, які напісаў араторыю на словы Я. Купалы і балет «Апошні інка»
• Акрамя «ветэрынарнага кодэкса БССР» віцебскі ўрач стварыў унікальны інстытут, а таксама батанічны сад, музей анатоміі, арніталогіі і энтамалогіі
• Губернатарам Ленінградскай вобласці з'яўляецца ўраджэнец Гомельскага Палесся
• Ініцыятарам найстарэйшага кінафестывалю быў італьянскі дыктатар
• Рэкорд Акіяніі па скачках у вышыню (5,95 м) усталяваў беларус
• Адзін з першых кіраўнікоў службаў разведкі і бяспекі Ізраіля паходзіў з віцебскіх яўрэяў

21 красавіка 2012 года

• Першым дэсантнікам у СССР быў беларус з Днепрапятроўска.
• Цяперашні кіраўнік Адміністрацыі Прэзідэнта РФ вучыўся на вышэйшых курсах КДБ у Мінску.
• Рэкорд хуткасці на Зямлі (10 325 км/г) ўсталявалі санкі.
• З-за дацкага карыкатурнага скандала больш за ўсіх пацярпеў беларус: яго газету зачынілі, а самога асудзілі на 3 гады строга рэжыму.
• Чэмпіёнам Іспаніі па гандболе ў складзе каманды «Тэка» два гады запар быў беларускі алімпійскі чэмпіён.
• Заснавальнікам акушэрства ў Расіі з'яўляецца ўраджэнец Слуцка.
• Першынства па шахматах у парыжскім кафэ атрымаў журналіст з Ваўкавыску.

23 сакавіка 2012 года

• Сястра паэта паспела і ў хоры вядомага кампазітара для класіка паспяваць, і галоўную ролю ў спектаклі на сцэне адыграць, і падручнікі з чытанкамі скласці.
• Былы ваенны медык прыехаў у Мінск змагацца з ракам, а заснаваў пасёлак
• Прыжыццёвае выданне «Новай зямлі» Якуба Коласа афармляў фінскі мастак, які працаваў у Інбелкульце
• Венецыянская царква за 250 гадоў сваёй гісторыі была шэсць разоў асвечана нанова з-за крыві, якая пралівалася ў яе сценах.
• Вядомы архітэктар і канструктар Старажытнага Рыма быў пазбаўлены жыцця за крытыку чарцяжоў імператара

10 сакавіка

• На гэтым мосце тэарэтычна маглі адначасова сустрэцца маманты і вярблюды, львы і мядзведзі
• Карціна, напісаная ў 1938 годзе, стала прадчуваннем Халакосту
• Партрэт вядомага польскага паэта беларускага паходжання набыў значэнне маніфесту рамантызму ў беларускім жывапісе (на іл.)
• Афіцэр ВПС ЗША з горада Тампа здзейсніў самы высокі ў гісторыі скачок з парашутам (31300 метраў)
• Амерыканская спявачка і былая фотамадэль з'яўляецца артысткай з самай вялікай колькасцю ўзнагарод
• У вясковы батанічны сад пад Віцебскам насенне дастаўлялася з Пецярбурга, Варшавы, Парыжа, Жэневы і іншых месцаў

27 лютага 2012 года

• самая маленькая птушка Беларусі з'яўляецца нацыянальным сімвалам Люксембурга
• аркуш не самай рэдкай інкунабулы з Майнца каштуе 80 тысяч долараў ЗША
• сімвалам Мадагаскара з'яўляецца дрэва падарожнікаў
• сын прапаведніка з Алабамы стаў "бацькам блюза", а дачка фермера — "каралевай рок-н-ролу"
• да 1975 года ў Фінляндыі магчыма было пабачыць жалезных курыц
• колькасць металакрылых жукоў складае звыш 20 міліёнаў

7 лютага 2012 года

• Горад у Заходнім Іаркшыры з'яўляецца сусветнай сталіцай гандлю ваўняным тэкстылем.
• У Ліване размяшчаецца адзіны пераважна каталіцкі горад на Блізкім Усходзе
• Саюзнікі, якія цалкам знішчылі культурны Дрэздэн, па памылцы разбамбілі і Прагу
• Швейцарская кампанія адным махам пазбавілася ад птушаняці
• Маленькія мастацкія творы атрымалі назву ад чырвонай фарбы
• Вынаходнік без сістэматычнай адукацыі стаў членам-карэспандэнтам АН СССР
• Найбуйнешая ў свеце шаша аб'ядноўвае нацыянальныя сеткі дарог двух кантынентаў

25 студзеня 2012 года

• Жыхарка Барысава перанесла на в · зы і «Брэсцкую крэпасць», і «юбілейны салют»
• У вёсцы пад Баранавічамі адразу 3 гістарычныя каштоўнасці: неагатычны мадэрновы касцёл (на выяве), царква пачатка XIX стагоддзя і Палац Радзівілаў
• Вызваленне Віцебска пачалося з вышыні ля спаленай фашыстамі вёскі
• Японскі доктар медыцыны стаў культавым аўтарам мангі і анімэ
• Сімвалам Аляскі з'яўляецца ездавы сабака, а іншыя чатырохлапыя сябры чалавека дапамаглі Руалю Амундсену прыйсці першым на Паўднёвы полюс

20 студзеня 2012 года

• У перыяд распаду Рымскай імперыі ўзнік новы кірунак антычнай філасофіі
• Багаццем і разнастайнасцю бібліятэкі Полацкай езуіцкай акадэміі быў узрушаны імператар Аляксандр І
• Лічыцца, што карціна «Дама з гарнастаем» належыць пэндзлю Леанарда да Вінчы, а выяўлена на ёй Чэчылія Галерані
• Найстарэйшы чыгуначнік ЗША пражыў больш за 114 год
• Канадскі пісьменнік-натураліст сам ілюстраваў свае кнігі
• Найбольш буйныя драпежныя звяры сваёй назвай абавязаны хобатападобнаму носу самцоў
• Пярнаты рыцар з'яўляецца талісманам «Чорных д'яблаў»
• Назва вядомага беларускага танца паходзіць ад ліхаманкі

6 студзеня 2012 года

• Паводле Парменіда з Элеі, крыніцай праўдзівых ведаў аб свеце можа быць толькі розум, а пачуцці прыводзяць да непраўдзівых і супярэчлівых меркаванняў
• ЮНЕСКА ўнесла ў 2007 годзе помнік старажытнаіндыйскай літаратуры ў «Памяць свету»
• Каля 50 сюжэтных тыпаў беларускіх казак не маюць аналагаў у фальклоры іншых народаў
• Крывіцкае (Беларускае) навуковае таварыства ў Нью-Ёрку выдавала ўласны навукова-літаратурны часопіс
• Польскі навуковец-беларусіст прысвяціў кнігу Міхалу Агінскаму і яго «сядзібе музаў» у Слоніме
• За пераклад «Боскай камедыі» Дантэ беларускі паэт атрымаў Нацыянальную прэмію Італіі
• Ласла Пап, Фелікс Савон, Тэафіла Стывенсан з'яўляюцца трохразовымі алімпійскімі чэмпіёнамі па боксе
• Прычынай смерці грэчаскага манарха стала малпа

2 студзеня 2012 года

• «Маці ўсіх гарадоў» мае, верагодна, найбуйнейшы па плошчы стадыён у свеце.
• Мужчынскі пол арганізма вызначаецца толькі адной храмасомай.
• Самы старажытны сыр Нармандыі робіцца ў Нёшатэль-ан-Брэ.
• Прыватны французскі тэлеканал з'яўляецца найбуйнейшым у Еўропе паводле аўдыторыі.
• Буйная касметалагічная кампанія стала аб'ектам шантажу атрутніка, ад рукі якога загінула 7 чалавек, а сам ён не знойдзены дагэтуль.
• Вады ў самым вялікім і глыбокім возеры Францыі хопіць, каб паіць усіх французаў цэлы год.
• Невялікі галісійскі муніцыпалітэт з'яўляецца домам сусветна вядомай моднай гандлёвай маркі.

23 снежня 2011 года

• Больш за 30 гадоў у Лондане выдаваўся часопіс беларускіх даследаванняў
• Больш за 40 гадоў да назвы гэтага горада дадавалі эпітэт-напамін пра яго самага вядомага ўраджэнца
• Самы брудны вадаём Еўропы падобны на фіёрд, але адносіцца да зусім іншага тыпу заліваў
• Адну з частак турыстычнага іспанскага ўзбярэжжа называюць «Берагам смерці»
• Самы паўночны пункт Іспаніі — мыс Артэгаль — знаходзіцца ў гэтай правінцыі
• У невялікім галісійскім горадзе сярод іншага знаходзяцца самы стары ў свеце маяк, самая доўгая ў свеце набярэжная і Дом-музей Пікаса.

7 снежня 2011 года

• Аховай і абаронай фундаментальных прынцыпаў мовы эсперанта займаецца спецыяльная моўная ўстанова
• У Лондане знаходзяцца бібліятэка і музей, якія афіцыйна з'яўляюцца «ўласнасцю ўсіх беларусаў»
• Англійскі паэт у 1912 г. напісаў п'есу «Літва», падзеі якой адбываюцца ў сялянскай хаце каля Магілёва
• Беларускі Памір знаходзіцца ля вёскі ў Камянецкім раёне
• Найбуйнейшы архіпелаг на Зямлі размяшчаецца між Азіяй і Аўстраліяй
• Даўжыня брантазаўра магла дасягаць 20—23 метраў
• Вершы заснавальніка паэзіі на мове фарсі на беларускую мову пераклаў Сяргей Грахоўскі

1 снежня 2011 года

• Існуюць арганізмы, падобныя на грыбы і на жывёл адначасова
• Сулейманавы горы знаходзяцца большай часткай у Пакістане
• Выдатны персідскі і таджыкскі паэт, настаўнік Алішэра Наваі ўсё дарослае жыццё пражыў у горадзе Гераце
• У 1935 годзе ў вадаёмы Заходняй Беларусі быў завезены амерыканскі сомік
• Тунэль Холанда ў Нью-Ёрку стаў першым у свеце падводным тунэлем для аўтамабіляў
• Браніслаў Тарашкевіч «уваскрасае» на коласаўскай сцэне дзякуючы гэтаму акцёру
• Трапічныя акулы здольныя ўлоўліваць і дыферэнцаваць пахі ў паветры

16 лістапада 2011 года

• Капітан 1-га рангу Паўночнага флоту, беларус па паходжанні, атрымаў узнагароду ЗША «Марскі Крыж» за эскорт саюзных палярных канвояў у гады Вялікай Айчыннай вайны
• Адной з каштоўнасцяў Навуковай бібліятэкі Літвы з'яўляецца беларускі рукапісны помнік XV стагоддзя з дарчым подпісам Льва Сапегі, зробленым па-беларуску
• Княгіня з роду Астрожскіх з дзяцінства была адзіным нашчадкам велізарнай маёмасці, што і вызначыла яе трагічны лёс
• Бялыніцкі абраз Божай Маці атрымаў дазвол на каранацыю ад Бенедыкта XIV, але шануецца не толькі каталікамі, але і праваслаўнымі Магілёўшчыны і Віцебшчыны
• Гейдэльберг славіцца не толькі старадаўнім універсітэтам, але і самай вялікай бочкай для віна
• Помнік беларускай пісьменнасці знік у пачатку Вялікай Айчыннай вайны, а праз паўстагоддзя быў падараваны мінскаму святару простай прыхаджанкай
• Адзін з гомельскіх універсітэтаў носіць імя выбітнага беларускага канструктара

7 лістапада 2011 года

• Марскі рэкардсмен па хуткасці мае цёзак сярод лускакрылых, адзін з іх — слава краіны грымотнага дракона
• Самы хуткі аўтамабіль для дарог агульнага карыстання названы ў гонар французскага гоншчыка
• Нацыянальны чэмпіён Беларусі па шахматах стаў у 2008 годзе чэмпіёнам ЗША
• У Міжнароднай Зале Славы гімнастыкі ёсць імя пяціразовай чэмпіёнкі свету з Беларусі
• «Маці тайваньскай нацыі» нарадзілася ў сям'і пуцявога абходчыка пад Оршай
• Беларус Сідар Шавура «прапісаўся» ў Рускім музеі Санкт-Пецярбурга і ў наступным годзе будзе адзначаць 120-гадовы юбілей

1 лістапада 2011 года

• Гэтая атрутная расліна можа забіць каня, але здаўна была прафілактычным сродкам супраць атручванняў свінцом
• Шайба беларускага хакеіста ў браму Томі Сала на Алімпіядзе ў Солт-Лэйк-Сіці прынесла сенсацыйную перамогу айчыннай зборнай над шведскімі хакеістамі
• Выхадзец з маленькага вострава ў Атлантычным акіяне быў першым прафесарам сярод фарэрцаў і ўзначальваў з дня заснавання адзін з факультэтаў ва ўніверсітэце Фарэрскіх астравоў
• Карціна-сімвал Беларусі захоўваецца ў варшаўскім музеі
• Маці Легенды моды і аднаго самых багатых людзей свету паходзіла з Гродна, а бацька — з Пінска
• Вяселле баварскага герцага і літоўскай князёўны ўвайшло ў гісторыю як самае раскошнае свята позняга Сярэднявечча

24 кастрычніка 2011 года

• Камандзірам першага польскага касманаўта на караблі «Саюз-30» быў беларус, а на арбітальнай станцыі «Салют-6» іх чакаў яшчэ адзін наш выбітны суайчыннік.
• Канкурэнтам Аль Капонэ з'яўляўся гангстар з Гродна, які кантраляваў гульнявы бізнес на востраве Свабоды
• Спартсмен з Чэрвеня ўсталяваў 13 рэкордаў свету ў цяжкай атлетыцы
• Матэматык з Магілёва ў 1919 годзе зрабіўся прафесарам Бонскага ўніверсітэта
• Гэтыя павукі мяняюць колер ад белага да жоўтага за 10-25 і наадварот за 6 дзён
• Акцёр Герберт Бірбом Тры ў 1904 годзе заснаваў Каралеўскую Акадэмію драматычнага мастацтва
• Самы вялікі вадкакрышталічны экран у Еўропе ўсталяваны на былым Алейным рынку Амстэрдама

18 кастрычніка 2011 года

• Першы ў свеце публічны музей быў адкрыты па ініцыятыве Папы Рымскага, як дарунак «народу Рыма»
• Чылійскі горны хрыбет, які названы ў гонар беларуса, з'яўляецца горнай сістэмай з самай нізкай вільготнасцю ў свеце
• Каб выказаць пратэст супраць забароны сваёй роднай мовы адзін з «бацькоў» авангарду шматкроць адлюстраваў галаву селяніна
• Парк у Манхэтэне раскінуўся на закінутых рэйках надземнай чыгункі (на іл.).
• Беларускія вуліцы ёсць у Санкт-Пецярбургу, Ліпецку і башкірскім Сцерлітамаку.
• Галівудскі акцёр, якога Амерыканскі Інстытут Кіно прызнаў адным з лепшых за ўсе часы, паходзіць з гомельскіх яўрэяў.

15 кастрычніка 2011 года

• Ратуша баварскага горада была пабудавана пасярод ракі з-за тэрытарыяльных спрэчак.
• Самы стары дзеючы аўтамабіль, пабудаваны ў 1884 годзе, прададзены сёлета за 4 мільёны 620 тысяч долараў ЗША.
• Вышыня фантана ў сталіцы Швейцарыі складае 140 м. Хуткасць патоку — 500 літраў у секунду, а хуткасць бруі складае 200 км/гадз.
• Другое па колькасці відаў сямейства кветкавых раслін названа ў гонар зоркі і аб'яднала карняплод, салату, заменнік кавы, саладосць і каўчуканос.
• Горла Д'ябла занесена ў Спіс Сусветнай Спадчыны ЮНЕСКА і ўтварае мяжу паміж Аргенцінай і Бразіліяй.
• Гэты легкаатлет да цяперашняга часу застаецца адзіным люксембургскім алімпійскім чэмпіёнам, а з 1993 года галоўны стадыён герцагства носіць яго імя.
• Мараканскі горад доўгі час быў цэнтрам своеасаблівай пірацкай рэспублікі.

5 кастрычніка 2011 года

• Ганаровы доктар Лейпцыгскага ўніверсітэта, вучоны-афрыканіст з'яўляецца, як і яго бацька — міністр замежных спраў СССР, беларусам
• Да сярэдзіны ХХ стагоддзя студэнты-медыкі вывучалі параўнальную анатомію па падручніку, напісанаму гэтым нямецкім паэтам
• Топмадэль Алек Век і прэзідэнт Паўднёвага Судана Салва Кіір Маярдзіт з'яўляюцца прадстаўнікамі гэтага афрыканскага народа
• Самы вялікі царкоўны арган знаходзіцца ў саборы Пасау
• Сельская гаспадарка Беларусі — другая ў свеце па агульных зборах трыцікале, чацвёртая — па зборах жыта, дзесятая — па зборах бульбы
• У маўрытанскім горадзе знаходзіца «афрыканскі помнік еўрапейскай дурасці»
• Како Шанэль лічыла калені самай агіднай часткай жаночага цела, і гэта паўплывала на даўжыню жаночага адзення ў 1926 годзе

25 верасня 2011 года

• Дзе жыве кускус і дзе ядуць кус-кус
• На двухкіламетровай паласе ўзбярэжжа Алжыра ёсць некропаль, дзе дальменаў амаль у паўтара разы больш, чым ва ўсёй Францыі.
• Дом Ігнація Лаёлы быў спачатку пад прымусам перададзены езуітам, а пасля іх выгнання з краіны яшчэ 5 разоў пераходзіў ад свецкіх улад да духоўных.
• Найбуйнейшая за апошнія 100 гадоў паводка закранула 8 цэнтральнаеўпейскіх краін.
• Гэтая госця з Паўночнай Амерыкі выкарыстоўваецца ў Еўропе як меданосная, кармавая, харчовая, лекавая, алейная і дэкаратыўная расліна.
• Абрысы садовага павільёна ў парку летняга палаца Сан-Сусі ў Патсдаме нагадваюць лісце канюшыны
• 1-ы генерал-пракурор Расіі і паплечнік Пятра I быў выхадцам з Віцебшчыны
• Узброеныя сілы адной з калоній сталі адзіным фарміраваннем Германіі, якое не здалося ворагу і пасля заканчэння Першай сусветнай вайны
• Гару на тэрыторыі КНР спрабаваў пакарыць альпініст Райнхольд Меснер, але яна так і засталася непакорнай да нашага часу
• Вілу аднаго італьянскага банкіра ўпрыгожвалі Рафаэль і Джуліо Рамана

16 верасня 2011 года

• Гэтая далёкая сваячка клёнаў валодае слабым наркатычным дзеяннем і у некаторых арабскіх краінах выкарыстоўваюцца ў ежу
• Кафедральны сабор горада Рыма стаіць ў іерархіі вышэй за Сабор Св. Пятра
• Статуя Атланта ў Нью-Ёрку выклікала пратэсты, бо вельмі нагадвала італьянскага дыктатара
• У шахёрскім музеі славацкага горада знаходзіцца самы стары у свеце паравы каток
• Момант разбурэння адной венецыянскай славутасці быў зафіксаваны ўдачлівым фатографам (на іл.)
• Cядзіба родных Талстога размяшчаецца ў вёсцы на Магілёўшчыне
• Катастрофа, выкліканая «наймацнейшай засухай за апошнія 60 гадоў» пагражае каля 11,5 мільёнам афрыканцаў
• Маленькі французскі гарадок быў у свой час прытулкам для Флабера і Гюго
• У 1920-я гады прапанавалася злучыць Еўропу з Афрыкай у адзін мацярык